Olur ya bir gün başınıza geldi polis, jandarma sizi evinizden bir gece aldı ya da dışarda GBT yapılırken yakalanmanız var dediler sizi aldılar karakol, savcılık, ifade derken çıktınız Sulh Ceza Hakiminin önüne ve hakim tutuklama kararı verdi. Bir süre veya yargılama bitene kadar tutuklu kaldınız daha sonra beraat ettiniz ve beraat kararı kesinleşti. Bu durumda tutuklu olarak geçirdiğiniz günlerden dolayı uğramış olduğunuz maddi ve manevi zararlar giderilmesi tazminat hakkınız mevcuttur.
Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davası Nedir?
Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat davası Maliye Hazinesi aleyhine, yani devlete karşı açılan ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenen bir tazminat davasıdır. Diğer tazminatlardan farklı düzenlemelere sahiptir. Bütün bu farklı düzenlemeler 5271 S. Cmk ile yapılmıştır.
Koruma Tedbirleri Nedeniyle Hangi Hallerde Tazminat Davası Açılabilir?
Hangi hallerde tazminat davası açılabileceği yine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili kanuna göre;
Kanunlarda belirtilen koşullar dışında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilen,
Kanunî gözaltı süresi içinde hâkim önüne çıkarılmayan,
Kanunî hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklanan,
Kanuna uygun olarak tutuklandığı hâlde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeyen,
Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen,
Mahkûm olup da gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan,
Yakalama veya tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamalar kendilerine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hâllerde sözle açıklanmayan,
Yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyen,
Hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen,
Eşyasına veya diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde elkonulan veya korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer malvarlığı değerleri amaç dışı kullanılan veya zamanında geri verilmeyen,
Yakalama veya tutuklama işlemine karşı Kanunda öngörülen başvuru imkânlarından yararlandırılmayan,
Kişiler, maddî ve manevî her türlü zararlarını, Devletten isteyebilirler. Yukarıda sayılan durumlardan birisi varsa tazminat davası ile maddi ve manevi zararlarınızın giderilmesi talep edilebilir.
Tüm bu sayılan durumlara ek olarak ceza alan kişinin gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreler, aldığı cezanın infaz süresinden fazla ise tazminat davası açabilir.
Haksız Tutuklama, Gözaltı ve El Koyma Nedeniyle Tazminat Davasını Ne Zamana Kadar Açabilirim?
Davaya ilişkin süreler 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 142. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre “kararın kesinleştiğinin davacıya tebliğinden” itibaren 3 ay ve her halükarda kararın kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde tazminat davasının açılması gerekmektedir.
Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Bu husus da Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 142. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre açılacak maddi ve manevi tazminat istemli davalarda, davacının ikametgahının bulunduğu yer ağır ceza mahkemesinde açılır. Tazminat talep edenin ikametgahında ağır ceza mahkemesinin olmaması halinde en yakın ağır ceza mahkemesi yetkili ve görevlidir.
Maddi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Mahkemeler öncelikle kişinin sunmuş olduğu evraklar çerçevesinde araştırma yapar. Bunun dışında kişinin sosyal durumunun daha iyi tespit edilmesi amacıyla kolluk birimine müzekkere yazarak kişi hakkında bilgi ister. Mahkemeye maaş ve işe ilişkin belge veya bilgi sunulmamış ise tutuklu kaldığı dönem için uygulanan asgari ücret üzerinden tazminata hükmeder. Dolayısıyla kişinin kayıpları belgeleriyle ortaya konulması halinde gerçek tazminat miktarı ortaya çıkacaktır.
Ayrıca tutuklandığı için maaş/aylık gelir dışında başkaca maddi kayıplar yaşamışsa (avukat ücreti vb.) bu kayıpların da makbuzlarının sunulması halinde bu miktarlar da tazminata eklenecektir. Bununla birlikte tutukluluk yüzünden işinizi de kaybetmişseniz bu kayıpları da yerel mahkemeden talep edebilirsiniz.
Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Manevi tazminat ölçüleri maddi tazminat gibi olmayıp subjektif ölçütleri vardır. Tazminat talep edenin çektiği elem, yaptığı iş ve kayıplarına göre manevi tazminat miktarı değerlendirilmektedir. Tutuklanmanıza neden olan üzerinize atılı suçun niteliği, tutuklu kaldığınız süreler ve benzeri hususlar ile tazminat davasının kesinleşeceği tarihe kadar davacının elde edeceği parasal değer dikkate alınıp uygun makul miktarların verilmesi gerektiği Yargıtay’ın genel kararlarında belirtilmektedir.
AİHM kararlarında standart olarak 1 ay haksız tutuklamaya karşılık olarak 1000 EURO manevi tazminata hükmedilmektedir.
Haksız tutuklama, gözaltı, yakalama veya elkoyma nedeniyle açılacak olan maddi manevi tazminat istemli dava; kısıtlanan özgürlüğünüzün ve toplumda gördüğünüz muamelenin etkilerini gidermek amacıyla açılan önemli bir dava türüdür. Tazminat davasında istenilen sonuca ulaşılabilmesi için davanın bir uzman avukatı vasıtasıyla takip edilmesi gerçek tazminatınıza kavuşmanızı sağlamaktadır.
Ceza Hukuku hakkında farklı konularda içeriklere ulaşmak ve Ceza Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz!
Comments