İş akdi işveren tarafından geçerli olmayan sebebe dayanarak feshedilen işçi, iş verene karşı işe iade talebiyle dava açma hakkına sahiptir. İşe iade davası işçiler tarafından sıklıkla başvurulan bir yoldur.
İş kanununda belirli süreli iş akdinin geçerli ya da haklı sebebe dayanmaksızın feshedilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Zira İş Kanunu’nun 18. Maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.
Bu yazımızda iş akdi geçerli bir sebebe bağlı olmaksızın feshedilen işçinin başvurabileceği yollardan biri olan işe iade davasının şartlarını ve sonuçlarını açıklayacağız.
İşe İade Davası Açılabilmesinin Şartları Nelerdir?
1. İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na tabi olmak: İş akdinin geçerli sebebe dayanmaksızın feshedildiğini iddia eden işçinin işe iade davası açabilmesi için öncelikle İş Kanunu veya Basın İş Kanunu kapsamında yer alan bir çalışan olması gerekmektedir.
2. İşyerinde 30 veya daha fazla sayıda işçinin çalışıyor olması:
İşçinin işe iade davasını açabilmesi için fesih tarihinde iş yerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması gerekmektedir. İş akdi feshedilen işçi de bu sayıya dahildir. Yani işçinin iş akdi feshedildikten sonra iş yerinde 29 işçinin çalışıyor olması işçinin bu davayı açmasına engel teşkil etmez.
3. İşçinin iş yerinde en az 6 aydır çalışıyor olması:
İşçinin işe geri dönüşü için, işe iade talebiyle dava açabilmesinin şartlarından biri de işçinin 6 aylık kıdeme sahip olmasıdır. Yani işçi iş yerinde en az 6 aydır çalışıyor olmalıdır. Önemli bir nokta da şudur ki, yer altında çalışan işçilerin işe iade davasını açmak için kıdem şartını sağlamaları gerekmemektedir.
İşçi, işverene ait farklı iş yerlerinde belirli dönemlerde çalışmışsa, 6 aylık kıdem hesaplanırken bu iş yerlerinde çalışılan süreler de hesaba katılır. Yani işçinin, işverene ait 6 farklı iş yerinde 1’er ay çalışması halinde bu süreler toplanır ve işçi 6 aylık kıdem şartını sağlamış olur.
Dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de, işçinin 6 aylık kıdemi hesaplanırken, deneme süresinde geçirdiği süre de hesaba katılır.
4. İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması:
İşçinin işe iade talebiyle dava açabilmesi için iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekmektedir.
İşin, niteliği gereği belirsiz süreli olması gereken hallerde işverenin işçi ile belirli süreli iş sözleşmesi yaptığı uygulamada sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu hallerde de işçinin iş akdinin belirsiz süreli olduğu kabul edilir ve işçi işe iade talebiyle dava açmaya hak kazanır.
5. İş sözleşmesinin, işveren tarafından geçerli sebebe dayanmaksızın feshedilmesi:
İşçinin işverenle anlaşarak iş akdini sonlandırması halinde işe iade talebiyle dava açma hakkı doğmaz. İşe iade talebiyle dava açılabilmesi için, iş akdinin geçerli sebebe dayanmaksızın işveren tarafından feshedilmesi gerekmektedir. İşverenin ileri sürebileceği geçerli nedenler arasında, işçinin yetersizliği, performansının düşüklüğü, işyerinin içinde bulunduğu ekonomik durumlar sayılabilir.
İşveren feshin geçerli sebebe dayandığını ispat ile yükümlüdür.
6. İşveren vekili ve yardımcısı olmamak:
Genel müdür veya müdür yardımcıları gibi iş yerinin idare ve yönetiminden sorumlu olan çalışanların işe iade talebiyle dava açma hakkı bulunmamaktadır. Zira bu kişiler iş güvencesi kapsamında yer almazlar. İşveren vekilleri de iş güvencesi kapsamında yer almazlar ve dolayısıyla işe iade talebiyle dava açamazlar.
İşe iade talebiyle dava açma süresi ne kadardır?
İşe iade davası en geç fesih bildiriminin işçiye tebliğinden itibaren 1 hafta içinde açılmalıdır.
İşe iade davasında süreç nasıl ilerler?
İşçinin işe iade talebiyle açtığı davada yalnızca feshin geçersiz olduğunu iddia etmesi yeterlidir. Feshin geçerli olduğunu ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşveren feshin geçerli sebebe dayandığını ispat etmelidir.
Dava sonucunda, işçinin işe iade talebinin kabulü veya reddi yönünde bir karar verilir. Ayrıca işe iade kararına rağmen işçi, işveren tarafından işe başlatılmazsa ödenecek iş güvencesi tazminatına ve her koşulda ödenecek olan boşta geçen süre tazminatına yönelik karar verilir.
İşe İade davasının sonuçları nelerdir?
Mahkeme tarafından verilen işe iade kararının kesinleşmesinden itibaren 10 gün içerisinde işverene başvurarak işe iade talep edilmelidir. İşveren, başvurudan itibaren en geç 1 ay içerisinde işçiyi işe başlatmalıdır. Ancak işveren işçiyi işe başlatmaya mecbur değildir. İşveren mahkemece belirlenmiş olan tazminatları ödeyerek işçiyi tekrar işe başlatmamayı tercih edebilir.
İşverenin işçiyi işe başlatması halinde, boşta geçen süreye yönelik mahkemece belirlenen tazminatı ve diğer haklarını ödemek zorundadır. Diğer haklara yol yardımı ve yemek yardımı gibi haklar örnek olarak verilebilir.
İşverenin işe başlatmaması durumunda ise, işçiye boşta geçen süreye yönelik tazminatı, diğer hakları ve 4-8 aylık ücret tutarında mahkemenin belirlediği işe başlatmama tazminatını ödemesi gerekmektedir.
İşe iade davası ve iş hukuku ile ilgili sorularınızı uzman iş hukuku avukatı ile görüşmek için aşağıdaki bölümden online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.
Yorumlar