Kira ilişkilerinde, kiracıların sürekli konut güvencesi ve korunması, hukuki düzenlemelerin temel odak noktalarından birini oluştururken, kiraya verenlerin de zaman zaman kiralananı ihtiyaçları doğrultusunda tahliye etme talepleri ortaya çıkabilir. Bu durum, kiracıların beklenmedik bir şekilde evlerinden çıkarılma endişesiyle karşı karşıya kalmalarına ve hukuki bir süreçle mücadele etmelerine neden olabilir. Kiralananın ihtiyaç nedeniyle tahliyesi, kira hukuku alanında dikkatle ele alınması gereken önemli bir konudur. Bu yazıda, kiraya verenin ihtiyaç nedeniyle tahliyesi hakkında hukuki çerçeveyi, mevzuatta belirlenen şartları ve kiracıların korunması için öngörülen tedbirleri açıklayacağız.
İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası
İhtiyaç nedeniyle tahliye davası, Kiraya verenin, eşinin, altsoyunun, üstsoyunun veya yasa gereği bakmakla yükümlü olduğu kişilerin kiralanan taşınmaza ihtiyaç duymaları halinde kiracının tahliyesinin istenmesidir. Bu durumda kiraya veren, kendi veya yakınının konut ihtiyacını gerekçe göstererek kiracıyı tahliye etmek için mahkemeye başvurur.
İhtiyaç nedeniyle tahliye davası, mevzuat tarafından belirlenen şartlara bağlıdır. Bu şartlar, genellikle kiraya verenin veya birinci derece yakınının acil bir konut ihtiyacı, ticari ihtiyaçları veya yapısal değişikliklerin yapılması gibi durumları içerir. Bu şartlar, kiraya verenin ihtiyaçlarını haklı kılacak şekilde kanıtlanmalıdır.
İhtiyaç nedeniyle tahliye davasında, mahkeme kiraya verenin talebini inceleyerek, kiracının korunmasını ve adil bir dengeyi sağlamaya çalışır. Kiracının, tahliye kararının ardından makul bir süre içinde yeni bir konut bulabilmesi ve olası mağduriyetlerinin tazmin edilmesi gibi tedbirler de göz önünde bulundurulur.
İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası Şartları
Türk Hukuku'na göre, ihtiyaç nedeniyle tahliye davası, kiraya verenin kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ve kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu kişilerin konut veya iş yeri ihtiyaçlarına dayanarak açılan bir davadır. Ancak, bu davayı açabilmek için ihtiyacın gerçek, zorunlu ve samimi olması gerekmektedir.
Kiraya verenin ihtiyacının gerçek olması, yani konut veya iş yeri ihtiyacının varlığının ispatlanması önemlidir. Ayrıca, bu ihtiyacın zorunlu ve samimi olması da gerekmektedir. Zorunlu ihtiyaç, kiraya verenin mevcut konutta oturmanın mümkün olmaması veya kiraya verenin sağlık durumu gibi nedenlerle açıklanabilir. Samimi ihtiyaç ise, kiraya verenin gerçek bir ihtiyacı olduğunu ve tahliye talebinin başka amaçlar için kullanılmadığını gösterir.
Kiraya veren, ihtiyaç nedeniyle tahliye davasını belirli bir süre içerisinde açmalıdır. Belirli süreli kira sözleşmesinin sona ermesinden veya belirsiz süreli kira sözleşmelerinde fesih dönemi veya fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyularak 1 ay içinde dava açılmalıdır. Ayrıca, taraflar kira sözleşmesinin sona ereceği tarihi belirlemişse, kiraya veren sözleşmenin sona erdiği tarihten itibaren 1 ay içinde dava açmalıdır. Kiraya veren ve kiracı, kira sözleşmesinin sona ereceği tarihi belirlemediyse, kiraya veren her bir 6 aylık fesih dönemi içinde en az 3 ay öncesinden kiracıya bildirimde bulunmalı ve fesih dönemi sonundan itibaren 1 ay içinde dava açmalıdır.
Belirli ve Belirsiz Süreli Kira Sözleşmelerinde İhtiyaç Nedeniyle Tahliye
Belirli süreli kira sözleşmelerinde, belirli bir süre boyunca kiracı ve kiralayan arasında anlaşma sağlanmıştır. Bu tür bir sözleşmenin sona ermesi durumunda, kiracı ihtiyaç nedeniyle tahliye etmek istediğinde, önceden ihtarname gönderme zorunluluğu bulunmamaktadır. Kiracı, belirlenen sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde doğrudan dava açabilir.
Ancak, belirli süreli kira sözleşmelerinde kiracının kiralayana sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde dava açacağını bildiren bir ihtarname göndermesi durumunda, dava açma süresi 1 kira yılına kadar uzatılabilir. Bu durumda, kiracı sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde dava açma hakkına sahip olacaktır.
Belirsiz süreli kira sözleşmeleri, belirli bir süre ile sınırlı olmayan ve tarafların anlaşmasıyla devam eden sözleşmelerdir. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, kiracı ihtiyaç nedeniyle tahliye etmek istediğinde, fesih bildirim süresine dikkat etmek önemlidir.
İhtiyaç nedeniyle tahliye için belirsiz süreli kira sözleşmelerinde kiracının kiralayana fesih bildirim süresine uyması gerekmektedir. Fesih bildirim süresi genellikle 6 aylık bir dönemdir ve kiracı, bu sürenin bitiminden en az 3 ay öncesine kadar kiralayana ihtarname göndermelidir.
İhtarname gönderildikten sonra, kiracı ihtiyaç nedeniyle tahliye etmek için sürenin bitiminden itibaren 1 ay içinde dava açabilir.
Yeni Malikin İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Talebi
Yeni malik kiralananı satın aldıktan sonra 1 ay içerisinde ihtiyaç nedeniyle tahliye talebini ihtarname ile kiracıya bildirmelidir. İhtarname usulüne uygun olarak gönderildikten sonra yeni malikin dava açmak için 6 aylık süresi bulunmaktadır.
Yeniden Kiralama Yasağı:
Kiralananın sahibi, ihtiyaç sebebiyle tahliye davası ile kiracıyı tahliye ettikten sonra haklı bir sebep olmaksızın taşınması eski kiracı dılında başka birine kiralayamaz. Aksi durumda eski kiracının tazminat hakkı doğar ve bu tazminat eski kiraznın 1 yıllık tutarından az olamaz.
İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme:
İhtiyaç nedeniyle tazminat davalarında görevli ve yetkili mahkeme, kiralananın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi'dir.
Comments