Sözleşme iki tarafın bir hukuki sonuç elde etmek üzere iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla oluşan bir hukuki işlemdir.
İki taraflı hukuki işlemdir.
İki tarafın karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla kurulur.
Sözleşme Nasıl Kurulur?
I. İrade açıklaması
1. Genel olarak
TBK MADDE 1- Sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulur. İrade açıklaması, açık veya örtülü olabilir.
2. İkinci derecedeki noktalar
TBK MADDE 2- Taraflar sözleşmenin esaslı noktalarında uyuşmuşlarsa, ikinci derecedeki noktalar üzerinde durulmamış olsa bile, sözleşme kurulmuş sayılır.
İkinci derecedeki noktalarda uyuşulamazsa hâkim, uyuşmazlığı işin özelliğine bakarak karara bağlar. Sözleşmelerin şekline ilişkin hükümler saklıdır.
Sözleşme Nasıl Kurulur?
İcaba (Öneriye) Davet
İcap (Öneri)
Kabul
Bu üç yöntem ile sözleşme kurulabilir.
A- İcaba Davet : sözleşmenin esaslı unsurlarını içermeyen ve karşı tarafça kabul edildiğinde sözleşmeyi kurabilecek olgunlukta olmayan beyanlara icaba davet denir.
Satış sözleşmesinin esaslı unsurları nelerdir?
Satış bedeli ve satılan mal.
• Sadece karşı tarafı sözleşme müzakeresine davet etmek için yapılan irade açıklamalarıdır.
• İcaba davette irade beyanında bulunan bu açıklamasıyla bağlı değildir. Son sözü söyleme hakkını saklı tutmuştur.
Ör. Fiyat gösterilmeksizin yapılan reklamlar.
Ör. Şirketinize bir yazılım almak amacıyla yazılım şirketlerine yazılım alma niyetinizi içeren bir mail göndermeniz icaba davettir.
B- İcap (Öneri)
İcapçı icapla bağlıdır. İcap, icapçının sözleşme yapma (bağlanma) konusundaki iradesini yansıtması gerekir.
Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri olarak ikiye ayrılır.
TBK MADDE 8- Öneren, önerisi ile bağlı olmama hakkının saklı olduğunu açıkça belirtirse veya işin özelliğinden ya da durumun gereğinden bağlanma niyetinde olmadığı anlaşılırsa, önerisi kendisini bağlamaz.
İcap belli bir kişiye yapılacağı gibi, kamuya karşı da yapılabilir.
Örneğin mağazanın vitrinlerindeki fiyat etiketleri kamuya açık icaptır.
Herkese açık öneri
TBK MADDE 8- … Fiyatını göstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerlerinin gönderilmesi, aksi açıkça ve kolaylıkla anlaşılmadıkça öneri sayılır.
Bir irade açıklamasına icap diyebilmek için, kurulmasını teklif ettiği sözleşmenin esaslı unsurlarını içermelidir.
Örneğin bir satım akdi için yapılan icabın satılacak malı ve malın fiyatını içermesi gerekir.
İcap tek taraflı irade açıklaması ile yapılır. Karşı tarafa ulaşınca sonuçlarını doğurur.
1. Süreli öneri
TBK MADDE 3- Kabul için süre belirleyerek bir sözleşme yapılmasını öneren, bu sürenin sona ermesine kadar önerisiyle bağlıdır. Kabul bu süre içinde kendisine ulaşmazsa; öneren, önerisiyle bağlılıktan kurtulur.
2. Süresiz öneri
a. Hazır olanlar arasında
TBK MADDE 4- Kabul için süre belirlenmeksizin hazır olan bir kişiye yapılan öneri hemen kabul edilmezse; öneren, önerisiyle bağlılıktan kurtulur.
Telefon, bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araçlarla doğrudan iletişim sırasında yapılan öneri, hazır olanlar arasında yapılmış sayılır.
b. Hazır olmayanlar arasında
TBK MADDE 5- Kabul için süre belirlenmeksizin hazır olmayan bir kişiye yapılan öneri, zamanında ve usulüne uygun olarak gönderilmiş bir yanıtın ulaşmasının beklenebileceği ana kadar, önereni bağlar. Öneren, önerisini zamanında ulaşmış sayabilir.
Zamanında gönderilen kabul, önerene geç ulaşır ve öneren onunla bağlı olmak istemezse, durumu hemen kabul edene bildirmek zorundadır.
Kabul
Kabul, icapçının yapmış olduğu teklife (icaba) kabulcünün verdiği olumlu cevaptır.
Kabul açık (sarih) olabileceği gibi zımni (örtülü) de olabilir.
♣ Açık kabul, Kabulcünün iradesini tereddüde mahal bırakmayacak tarzda anlaşılmasıdır.
♣ Zımni kabul, açık bir beyan olmamasına rağmen kabulcünün hal ve davranışlarından icabı kabul ettiği sonucunun çıkarılmasıdır.
Örneğin icapçının kabulcüye gönderdiği malların kabulcü tarafından kullanılması, terzinin kendisine gönderilen kumaşı dikmeye başlaması.
Susma ne zaman kabul sayılır?
Borçlar kanunu özel durumun gerektirdiği şartların, kabulcünün açık bir kabul beyanını gereksiz kıldığı durumlarda, kabulcünün icabı cevapsız bırakmasının (açıkça reddetmemiş olmasının) kabul anlamına gelir.
Ör. Sürekli olarak A’ya mal satan B’nin bir hafta içinde mal göndereceğini bildirmesi ve A’nın susması halinde sözleşme kurulmuş olur.
Kabulün icaptaki şartlara tamamen uygun olması gerekir. Yeni bazı şartlar ve eklemeler yapılmamış olması gerekir. Örneğin icapçı “bir ton pamuğu 1.000 TL’ye satmayı” teklif etmiş, kabulcü ise “850 TL’ye alacağını” bildirmişse bu kabul olmaz, yeni bir icap sayılır.
Comments