Vergi suçları, devlet hazinesine karşı işlenen ekonomik suçlardır. Başka bir anlatımla bazı fiillerin vergi suçu olarak kabulünde ihlal edilen menfaati hazine yararı oluşturmaktadır. Burada hazine yararı ve korunan hukuki menfaat olarak kamu yararı özdeşleşmektedir.
Vergi Usul Kanununun düzenlediği suç ve cezaların bir kısmı, yalnız Vergi Hukuku’nu ilgilendirmekte olup, bunlarda fiil ve yaptırım idari usullerle saptanır. Vergi dairesi tarafından suç olarak saptanan fiil için, hiçbir yargısal karara gerek olmadan, yine vergi dairesince, yani idari bir merci tarafından ceza kesilir.
Vergi suç ve cezaları, vergi idaresi tarafından cezalandırılan suç ve cezalar ile hürriyeti bağlayıcı ceza ile cezalandırılacak vergi suçları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Vergi İdaresi Tarafından Cezalandırılan Suçlar ve Cezaları Nelerdir?
Vergi suçları daha çok, vergi kaybına sebep olmanın bir sonucudur. Bu suçlar karşısında devlet, iki kimlikle ortaya çıkmaktadır. Bunlardan birincisi, bir borcun alacaklısı olmaktır. İkincisi ise, verginin ödenmesi için bazı emirler veren ve bu emirlere uymayı sağlamaya çalışan bir otorite olmasıdır. VUK’ da idari vergi suçları; vergi zıyaı suçu ve usulsüzlük suçları şeklinde ikiye ayrılır.
Vergi Ziyaı Suçu Nedir?
Vergi zıyaı, VUK’ un 341. maddesinde: “Mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır. Yani 341 inci maddeye göre; mükellef veya sorumlunun vergileme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi, vergi zıyaının oluşması için yeterlidir.
Vergi Ziyaı Suçunun Cezası Nedir?
Vergi ödevlerine uyulmaması, bir verginin ödenmemesi veya eksik ödenmesi sonucunu doğuruyorsa, vergi zıyaı suçu oluşacaktır.
Vergi zıyaı suçunun cezası, para cezasıdır ve bu cezanın miktarı, 344. maddede, zıyaa uğratılan verginin bir katına, hesaplanacak gecikme faizinin yarısının eklenmesi ile bulunacak tutar şeklinde belirlenmiştir. Gecikme faizinin nasıl hesaplanacağı da aynı madde de açıklanmıştır. (VUK, m. 344, f.2) Buna göre gecikme faizi, ödenmeyen verginin kendi kanununda belirtilen normal vade tarihinden cezaya ilişkin ihbarnamenin düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanmaktadır.
Usulsüzlük Suçu Nedir?
Usulsüzlük, vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine uyulmamasıdır. (VUK md. 351) Usulsüzlük sayılan haller için, vergi zıyaının bulunup bulunmadığına, mükellef ya da sorumlunun suç işleme kastının olup olmadığına bakılmaksızın, vergi kanunlarında belirtilen şekle ve usule ilişkin bazı kurallara uymama, cezalandırılmaktadır.
Usulsüzlük suçu VUK’ da madde 351 de ‘ vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesi’ olarak tanımlanmıştır. Bu suçta henüz bir vergi kaybı meydana gelmediği için tehlike suçu’nun varlığından söz edilebilmektedir. Çünkü vergi yükümlüsü veya vergi sorumlusu vergi yasalarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine aykırı davranarak vergi kaybı için elverişli bir ortam oluşturmuş olmaktadırlar.
VUK, usulsüzlük suçunu, fiillerin ağırlığına göre iki derece üzerinden tek tek saymış, md. 352’de bunlara ilişkin cezaları saptamıştır. Örneğin, vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması 1. derece usulsüzlük suçu sayılmıştır. Aynı şekilde, işe başlamanın zamanında bildirilmemesi, defterlerin tasdik ettirilmemesi vb. fiiller 1. derece usulsüzlük suçunu oluşturmaktadır. Bazı evrak ve belgelerin bulunmaması ya da ibraz edilmemesi vb. fiiller ise 2.derece usulsüzlük sayılmıştır.
Hürriyeti Bağlayıcı Ceza ile Cezalandırılacak Vergi Suçları Nelerdir?
Birtakım vergi suçları, kamu düzenini bozan bir sonuç doğurmaktadır. Bu gibi suçlar, vergi kanunlarında doğrudan doğruya vergi suçları arasında sayılsa dahi, ceza kanunları bakımından da ‘suç’ olarak kabul edilebilecek türden suçlardandır. Bunlara vergi kanunlarında yer verilmesi, onların niteliklerini değiştirmez. Çünkü bu suçlar, kamu düzenini bozar niteliktedir. Bunlar, vergi kanunlarına özel olarak düzenlense dahi, kendilerine, genellikle ceza hukukunun genel ilkeleri uygulanır. Bu nedenle adı geçen suçlar için, ‘kamusal vergi suçları’ kavramı da kullanılmaktadır.
VUK, söz konusu bu suçları; kaçakçılık, vergi mahremiyetinin ihlali ve yükümlülerin özel işlerini yapmaları yasaklanan memurların bu yasağı ihlal etmeleri olarak düzenlemiştir.
Comments