Vesayet, çeşitli sebeplerle işlerini sürekli olarak yerine getiremeyecek durumda olan ve bu sebeple koruma altına alınması gereken kişilerin korunmasını sağlayan hukuki bir müessesedir.
Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?
Vesayeti gerektiren haller yaş küçüklüğü ve kısıtlanma şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
1. Yaş Küçüklüğü
Sebebi ne olursa olsun velayet altında olmayan küçük vesayet altına alınır. Küçüğün velayet altında bulunması halinde de gerekli görülürse vesayet altına alınarak kısıtlanabilir ancak küçük ergin olana kadar bu kısıtlama sonuç doğurmaz. Yani, akıl hastası olan bir çocuk hakkında kısıtlama kararı verilebilir, ancak çocuk 18 yaşını doldurup ergin olmadan bu karar hüküm doğurmaz.
2. Kısıtlılık
Kısıtlama, ergin bir kişinin kanunda belirtilen sebeplerden birinin varlığı halinde fiil ehliyetinin mahkeme kararıyla daraltılması veya ortadan kaldırılmasıdır.
Kişi Hangi Hallerde Kısıtlanabilir?
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı halleri
Akıl hastalığı sebebiyle işlerini göremeyen veya bakımı için başkalarının yardımına ihtiyaç duyan, sürekli yardıma ihtiyacı olan ve başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan erginler bu hallerde kısıtlanır.
Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı kötü ve kötü yaşam tarzı, kötü yönetim halleri
Savurganlığı, alkol kullanımı, madde kullanımı veya malvarlığını kötü yönetmesi nedeniyle ailesini veya kendini yoksulluğa düşürme tehlikesi olanlar kısıtlanır. Kısıtlanan kişilerin yukarıda sayılan hallere sebebiyet vermemesi için sürekli bir koruma altında olmaları gerekmektedir.
Özgürlüğü bağlayıcı ceza
Bir yıl veya daha fazla özgürlüğü bağlayıcı ceza alan kişiler kısıtlanır. Cezayı yerine getirmekler görevli makam durumu yetkili vesayet makamına bildirir.
İsteğe bağlı kısıtlama
Kişinin kendi isteğine bağlı olarak da kısıtlanması mümkündür. Ergin kişinin, yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gereği gibi yönetemediğini ispat etmesi gerekmektedir.
Mahkeme, Savurganlığı, alkol kullanımı, madde kullanımı veya malvarlığını kötü yönetmesi veya isteği halinde, kişiyi dinlemeden kısıtlılığa karar veremez. Ayrıca akıl hastalığı sebebiyle kısıtlanma halinde, mutlaka resmi sağlık kurumundan alınmış bir rapor olmalıdır.
Vasi atanması nasıl olur?
Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kendisi ve malvarlığıyla ilgili bütün menfaatlerini koruyan ve hukuki işlemlerinde onu temsil eden kişidir.
Vasi olarak atanma şartları nelerdir?
Bir kişinin vasi olarak atanması için, vasilik ehliyetine sahip olması ve vasiliğe engel halinin bulunmaması gerekiyor.
Vasilik ehliyeti, ergin olma ve vasilik görevini yerine getirebilecek yeteneğe sahip olmaktır.
Vasiliğe engel haller, kısıtlılık,kamu hizmetinden yasaklı olmak veya haysiyetsiz hayat sürmek, kendisine vasi atanacağı kişiyle menfaat çatışması veya arada düşmanlık olması
Vasi atanmada önceliğe sahip olanlar kimler?
Vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın kan ve kayın hısımlarından biri vasi olarak tayin edilir. Ancak hısımların vasiliğine engel sebepleri var ise veya başka haklı sebepler söz konusu ise öncelik sırası ortadan kalkar.
Vasiliği kabul etmek zorunlu mudur?
Kişi vasi olarak atandığında vasiliği kabul etmez zorundadır. Ancak vasi olamayacağına dair haklı sebepler sunması halinde vasiliği reddedebilir. Ayrıca kendisine vasi atanan kişiyle farklı yerleşim yerlerinde olmaları halinde de vasiliğin reddedilmesi mümkündür. Ayrıca, diğer vasilikten kaçınma sebepleri şunlardır; 60 yaşının üstünde olma, bedensel özürleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle ifa edebilecek olma, en az 5 çocuğun velisi konumunda olma, halihazırda üzerinde bir vasilik görevi bulunması.
Vasilik ne kadar sürer?
Vasiler, 2 yıl süreyle atanır. Sulh Hukuk Mahkemesi vasinin görev süresini her defasında ikişer yıl uzatabilir.
Vasilik yapan kişiye ücret ödenir mi?
Vesayet altındaki kişinin malvarlığından vasiye ücret ödenmesi mümkündür ancak olanak bulunmadığı takdirde vasi, Hazineden karşılanmak üzere kendisine bir ücret verilmesini isteyebilir.
Vasilik görevini kendiliğinden sona erdiren haller nelerdir?
Fiil ehliyetinin kaybı ve ölüm halinde vasilik sona erer önemli olan nokta şudur ki, fiil ehliyeti geçici olarak kaybedilse ve tekrar kazanılsa da vasilik sona ermiş sayılır.
Vasilik süresinin dolması halinde hakim tarafından süre uzatılmazsa vasilik kendiliğinden son bulur. Ancak vasi 4 yıl boyunca vasilik yapmışsa bundan sonra vasilikten çekilebilir.
Vasinin kasıtlı olarak işlediği bir suçtan dolayı mahkum edilmesi. Bu durmda da vasilik kendiliğinden son bulur.
Vasinin görevden çekinmesini gerektiren haller nelerdir?
Kanun bazı durumlarda vasinin çekilebilmesine olanak tanımış, bazı durumlarda ise çekilmeyi bir zorunluluk olarak düzenlemiştir.
1. Vasiliğe engel bir durumun ortaya çıkması şu şekilde sıralanabilir: - -
Kısıtlılık,
Kamu hizmetinden yasaklılık veya haysiyetsiz hayat sürme
Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışma veya onunla aralarında düşmanlık olması
Ayrıca ilgili vesayet daireleri hâkimleri vasi olmazlar.
2. Kaçınma hallerinin ortaya çıkması halinde de vasi görevinden çekilmek isteyebilir. Haklı sebebe örnek olarak kişinin eğitimi için süre uzun süre yabancı ülkede bulunmak zorunda olması ya da mesleki kariyeri için uzun süre yurt dışında kalmak zorunda olması gösterilebilir. Vasinin gösterdiği sebeplere rağmen talebi vesayet makamınca reddedilirse, vasi, bu kadarın tebliğinden itibaren on gün içinde denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilir ve denetim makamı tarafından verilen karar kesindir.
3. Vasinin görevden alınması halinde de vasilik son bulur. Vasilik görevinden alınması için nedenler şu şekildedir;
Vasinin görevini ağır surette savsaklaması
Vasinin yetkilerini kötüye kullanması
Vasinin güveni sarsıcı davranışlarda bulunması
Vasinin borç ödemede acze düşmesi
Vasinin süresinde defter tutmaması veya tamamlamaması
Adli Yardım Talebi ile ilgili sorularınızı uzman avukatımıza hemen sormak için aşağıdaki bölümden Online Avukat Görüşme Randevusu oluşturabilirsiniz.
Comments