Arabuluculuk dava açmadan önce başvurulabilecek oldukça önemli bir çözüm yoludur. Arabuluculuk kurumu tarafların iradeleri ve anlaşmaları üzerine kuruludur. Arabuluculuk yoluna ihtiyari olarak başvurulabileceği gibi özellikle ticari uyuşmazlıklar ile işçi ve işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuk dava şartı olarak düzenlenmiştir.
Arabuluculuk esasları Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda düzenlenmiştir. Arabuluculuk yolu, tarafların serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri hukuki konularda davadan önce başvurabilecekleri bir kurumdur. Örneğin alacaklı borcunun ifası için icra takibine başvurabileceği gibi bundan önce ihtiyari olarak arabuluculuğa da başvurabilir. Ancak taraflar arasında çıkan tartışma sonucu bir taraf diğerini darp etmişse bu durumda arabuluculuk kurumu gündeme gelmez. Çünkü bu durum özel hukukun değil ceza yargılamasının kapsamında yer alır. Ancak darp nedeniyle tazminat istendiğinde arabuluculuğa başvurulabilir.
Arabuluculuk Türleri Nelerdir?
Arabuluculuk, zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olarak ikiye ayrılmaktadır. Türk hukukunda bazı uyuşmazlıklar için dava açmadan önce arabuluculuk çözüm yoluna başvurulması zorunlu tutulmuştur. Arabuluculuğun dava şartı olması halinde öncelikle uyuşmazlık konusundan arabulucuya başvurulmalı ve sürecin anlaşamamayla sonuçlanması halinde dava açılmalıdır. Diğer tür olan ihtiyari arabuluculukta başvuru taraf iradesine bağlıdır.
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
İhtiyari arabuluculukta taraflar kendi iradeleriyle arabulucuya başvururlar. Dava açmadan önce arabulucuya başvurup çözüm aranabileceği gibi bu yola başvurmadan dava da açılabilir.
Dava Şartı Olan Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
Türk hukukunda bazı uyuşmazlıklarda arabuluculuğa başvuru zorunlu dava şartı olarak düzenlenmiştir. İş davalarında ve ticari davalarda dava açmadan önce arabuluculuğa başvurulması zorunlu dava şartıdır. Arabuluculuğun zorunlu olması halinde dava açmadan önce arabulucuya başvurup sürecin anlaşamama ile sonuçlanması durumunda dava açılmalıdır. Zorunlu arabuluculuğun öngörüldüğü hallerde, arabulucuya başvurmadan dava açılması durumunda dava, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilir.
Arabuluculuk Süreci Nasıl İlerler?
Arabuluculuk tarafın adliyelerde bulunan arabuluculuk bürosuna başvurusu ile başlar.Büro dosyaya arabulucu atar. Arabulucu olarak atandığı bilgisini alan arabulucu tarafları arayarak toplantı gün ve saatini belirler. Toplantıda yapılan görüşme esnasında konu taraflar arasında değerlendirilir. Unutulmamalıdır ki arabulucu karar veren bir konumda değildir. Arabulucu yalnıza toplantıyı yönetir, taraflara anlaşma hususunda rehberlik eder ve iletişim kurmalarına yardımcı olur.
Arabulucu hukuki yardımda bulunmaz, taraflara tavsiye vermez, tarafları yönlendirmez yalnızca görüşmede anlaşamama halinde öneride bulunabilir. Arabulucuya başvurmadan önce karşı taraftan talep edilecek unsurlar net olarak belirlenmeli ve karşı tarafa sunulmalıdır.
Arabuluculuk Toplantısına Katılmama Halinde Ne Olur?
Zorunlu dava şartı olarak arabuluculuk kurumuna başvurulması halinde toplantıya katılım sağlamak oldukça önemlidir. İlk toplantıya katılmayan taraf, arabuluculuk süreci sonunda açılan davada haklı çıksa dahi yargılama giderlerini ödemeye mahkum edilir.
Arabuluculuk Ücretini Hangi Taraf Öder?
Eğer arabulucuya başvurulurken arabulucu ile bir anlaşma yapılmazsa Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi uygulanır.
İşçi işveren arasındaki uyuşmazlıklarda ve ticari uyuşmazlıklarda süreç anlaşamama ile sonuçlanırsa, ilk 2 saatlik ücret Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir . 2 saati aşan kısım Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir ve taraflar ortak öderler. Ancak anlaşamama ile sonuçlanan görüşme sonunda dava açılırsa Adalet Bakanlığı tarafından ödenen kısım yargılama gideri olarak kaybeden taraftan alınır.
Arabuluculukta anlaşma sağlanması halinde tarifede belirlenmiş oranlara göre ücret söz konusu olur. Bu oranlar anlaşılan miktara uygulanır ve bu şekilde arabuluculuk ücreti belirlenir.
Arabuluculukta Uygulanan Süreler Nelerdir?
Dava şartı olarak arabulucuya başvurulması halinde ilgili kanunlarda süreler belirlenmiştir.
Tüketici uyuşmazlıklarında arabulucunun görevlendirilmesinden itibaren 3 hafta içinde sürecin sonlandırılması gerekir. Süreç arabulucunun gerekli görmesi halinde 1 hafta uzatılabilr.
Ticari uyuşmazlıklarda ise süreç 6 haftada sonlandırılmalıdır ancak arabulucunun gerekli görmesi halinde 2 hafta daha uzatılır.
İşçi-işveren uyuşmazlıklarına ilişkin süreç, 3 hafta içinde sonlandırılmalıdır. Ancak arabulucunun gerekli görmesi halinde 1 hafta daha uzatılabilir.
Arabulucuk konusu ile ilgili sorularınızı uzman avukatımıza sormak için aşağıdaki bölümden online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.
Comments