Boşanma süreci, çiftlerin hayatlarında önemli bir dönüm noktasıdır ve birçok farklı konuyu içeren karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte, eşler arasında mal paylaşımı da önemli bir rol oynar. Boşanma veya ayrılık durumunda, çiftlerin birlikte edindikleri mal varlıklarının nasıl paylaşılacağı ve adaletin nasıl sağlanacağı önemli hukuki soruları beraberinde getirir. Aile hukuku çerçevesinde, mal paylaşımı konusu belirli yasalara, mahkeme kararlarına ve eşler arasındaki anlaşmalara dayanır. Bu yazıda, boşanma sürecinde eşler arasında gerçekleşen mal paylaşımının nasıl işlediğini, hukuki sürecin ayrıntılarını ve dikkate alınması gereken önemli faktörleri ele alacağız
Mal Paylaşımı Davası Nasıl Açılır?
Mal paylaşımı davası açılırken yetkili ve görevli mahkemenin hangisi olduğunu bilmek büyük önem taşımaktadır. Boşanmada mal paylaşımında yetkili ve görevli mahkeme 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun ve Medeni Kanun madde 214’te düzenlenmiştir. Kanuna göre boşanmada görevli mahkeme özel yetkili aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise; Eşlerden birinin ölümü nedeniyle mal rejimi sona ermiş ise, ölenin son ikametgahı mahkemesidir. Bu iki durum haricinde diğer tüm hallerde davalı eşin ikametgahı aile mahkemesi boşanmada mal paylaşımı davasına bakmaya yetkilidir.
Mal paylaşımı davası zamanşımı süresine bağlıdır. Mal paylaşımı davası, boşanma davası sonuçlandıktan itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Uygulamada da taraflar boşanma davanın sonuçlanmasının ardından mal paylaşımı davası açmaktadırlar.
Boşanmada Uygulanacak Mal Rejimi Hangisidir?
Boşanmada mal paylaşımında, 01.01.2002 tarihinden önceki dönemde "mal ayrılığı rejimi" uygulanırken, 01.01.2002 tarihinden sonraki dönemde ise "edinilmiş mallara katılma rejimi" geçerli olmuştur.
01.01.2002 tarihinden önceki dönemde, mal ayrılığı rejiminde eşler arasında edinilen mallar, evlilik süresi boyunca ayrı mülkiyet olarak kabul edilir. Bu durumda, evlilik birliği sırasında edinilen malların tamamı eşlerin ayrı mülkiyetinde kalır ve boşanma durumunda bu mallar eşler arasında paylaşılmaz.
Ancak, 01.01.2002 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu ile birlikte mal rejimi sistemi değişti ve edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaya başlandı. Bu rejime göre, evlilik süresince edinilen mallar, eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Evlilik birliği sırasında elde edilen kazanımlar ve mallar, boşanma durumunda eşler arasında adil bir şekilde bölüşülür.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Mal Paylaşımı Nasıl Olur?
Anlaşmalı boşanmada taraflar mal rejimini ve paylaşma oranını özgürce belirleyebilirler. Hatta taraflar açıkça protokolde belirtmek şartıyla mal paylaşım davası açmaktan feragat edebilir. Tarafların boşanma protokolünde mal paylaşımına dair herhangi bir düzenleme yapmamaları halinde zamanaşımı süresini geçirmeden sonradan mal paylaşımı davası açabilirler.
Eşlerden Birine Kalan Mirasın Paylaşımı Nasıl Olur?
Medeni Kanun’a göre boşanma esnasında yapılan mal paylaşımında eşlerin kişisel malları paylaştırılmaz. Kişiye kalan miras ta onun kişisel malı olarak değerlendirilmiştir. Dolayısıyla evlilik içinde veya evlilik dışında edinilmiş olmasına bakılmaksızın miras boşanmada mal paylaşımına konu edilemez.
Boşanma Davası Açılmadan Satılan Malların Paylaşımı Nasıl Olur?
Boşanma davası açılmadan önce alınan ve satılan bütün mallar paylaşıma dahil edilir. Boşanma davası açıldıktan sonra tarafların edindikleri mallar paylaşıma dahil edilemez.
Maddi ve Manevi Tazminat Paylaşımı Nasıl Olur?
Evlilik süresince eşlerden birinin maddi tazminata hakka kazanmış olması halinde, maddi tazminat eşler arasındaki paylaşımına konu olur. Ancak maddi tazminat kişisel mal sayılır ve mal paylaşımına konu olamaz.
Boşanmada Karşı Tarafın Mal Kaçırması Nasıl Engellenir?
Eşlerden birinin boşanma esnasında mal kaçırmasından şüphelenen taraf karşı taraf aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilmesini mahkemeden talep edebilir. Ayrıca aile konutu olarak özgülenen taşınmazlarının satışını engellemek için taşınmaz üzerine “aile konutu şerhi” düşülmesi yararlı olacaktır.
Aşağıdaki bölümden boşanmada mal paylaşımı ve aile hukuku ile ilgili uzman aile hukuku avukatı ile online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.