Bilindiği üzere tüm dünyayı etkisi altına alan SARS-CoV-2 virüsü kaynaklı COVID-19 hastalığı maalesef ülkemizde de etkili olmuştur. Hastalığın salgın halini alması sonucunda hayatın birçok alanı etkilenmiştir. Eğitim-öğretim ise etkilenen alanların başında gelmiştir. Koronavirüsün salgın halini almasıyla birlikte öncelikle eğitim-öğretime ara verilmiş daha sonrasında ise 2019-2020 eğitim döneminin kapatıldığı açıklanmıştır. Bu süreçte eğitim uzaktan sağlanmaya çalışılmış ve buna yönelik çareler aranmıştır. Ancak Covid-19 nedeniyle yaşanan bu aksaklık, eğitim, servis, yemek ücretlerinin ödenip ödenmeyeceği, ödenen ücretlerinse iade edilip edilmeyeceği sorusunu akıllara getirmiştir.
Özel Okul Eğitim Hizmeti, Okul Servis Hizmeti ve Yemek Hizmeti Alan Veliler Tüketici Statüsündedir
Özel okullar eğitim, servis, yemek ve buna benzer çeşitli hizmetleri ücret karşılığında vermektedir. Bunun yanında devlet okulunda eğitim gören öğrenciler de servis ve yemek gibi hizmetlerden özel şirketler aracılığıyla ücret karşılığında yararlanabilmektedir. Alınan bu hizmetlerin tamamı veli ile hizmeti veren arasında yapılan sözleşmeyle kurulur. Bu sözleşme ise bir tüketici sözleşmesi niteliğindedir.
Bu sözleşmeye göre veli; çocuğu için alacağı eğitim, servis, yemek gibi hizmetlere karşılık ücret ödeyecektir. Hizmeti verecek olan özel eğitim kurumu veya şirketler ise ödenen ücret karşılığında eğitim, servis veya yemek gibi hizmetleri eksiksiz olarak verecektir. Sorun da tam olarak buradan çıkmaktadır. Covid-19-Koronavirüs salgını nedeniyle, eğitim, servis, yemek ve buna benzer hizmetler, eğitim sürecinin durdurulmasıyla birlikte ya eksik verilmiş ya da hiç verilmemiş verilememiştir. Bu noktada Tüketici Kanunu tüketici olan veliyi korumaktadır
Peki, özel okulların eğitim hizmetini eksiksiz veremediği; şirketlerin okul servis hizmetini ve yemek hizmetini hiç vermediği bu durumda, sözleşmenin diğer tarafı olan velilerin durumu ne olacaktır. Eğitim, servis veya yemek ücretlerini ödemeleri gerekir mi? Veya salgın öncesi halihazırda ödemiş oldukları eğitim ücreti, servis ücreti, yemek ücreti gibi ücretleri geri alabilecekler mi? Uğranılan zararlar nasıl giderilecek?
Covid-19-Koronavirüs Salgınının Eğitim, Servis, Yemek Ücretlerinin İadesine Etkisi
1. Eğitim, Servis, Yemek ve Benzer Hizmetlerin Kısmen Yerine Getirilememesi
Tüketici Kanunu ayıplı hizmete karşı tüketiciyi korumaktadır. Bu koruma, verilmesi gereken hizmetin gereği gibi verilmemesi, eksiksiz verilememesi durumunda tüketiciye belirli haklar vermektedir. Bu haklar;
Hizmetin yeniden verilmesini talep etme
Hizmetteki eksikliğin ücretsiz giderilmesini talep etme
Hizmetteki eksikliğe denk gelecek değerde ücrette indirim talep etme
Hizmeti olduğu gibi sonlandırarak ücret iadesi talep etmedir.
Bu haklar seçimlik olup tüketici dilediğini kullanabilecektir. Konumuz olan eğitim, servis ve yemek ücretleri için veliler özellikle hizmeti sona erdirerek ücretin iadesini talep etme hakkını kullanmak isteyeceklerdir. Böyle bir talep halinde öğrenci için bu hizmetlerden vazgeçilmiş olacak ve hizmetin verilememiş olan geri kalan kısmı için ücret iadesi istenebilecektir.
Ayıplı hizmetten kaynaklı bu haklar; eğitim, servis ve yemek hizmetlerinin ilerleyen bir süreçte verilebilme imkanı olması halinde, ancak; velinin ayıptan dolayı bu hizmeti almak istememesi durumunda kullanılabilecektir.
2. Eğitim, Servis, Yemek ve Benzer Hizmetlerin Hiç Yerine Getirilememesi
Bir diğer ihtimal ise; eğitim kurumlarının ve diğer yan hizmetleri verecek olan şirketlerin, eğitim sürecinin hiç başlamayacak olması veya ileri bir tarihte telafi eğitimi yapılamayacak olması halinde ücret iadelerini nasıl gerçekleştireceğidir. Yani hizmetin eksiksiz verilememesi değil, hizmetin hiç verilemeyecek olması durumunda ne olacaktır?
Bu durumda Tüketici Kanunu, genel düzenlemelere başvurulacağını öngörmüş ve yine tüketiciyi korumuştur. Özel okulların veya şirketlerin salgın nedeniyle; eğitim hizmetini, okul servisi ve yemek hizmetini hiç veremeyecek olması durumunda, hizmetin yerine getirilmesi imkânsız hale geleceğinden borç sona erecektir.
Hizmet verenin borcu sona erdiği için veliden de herhangi bir ücret talep edilemeyecektir. Eğer hizmetlere ilişkin ücretin tamamı veli tarafından halihazırda peşin olarak ödenmiş ise, hizmetin verilmeyen kısmına karşılık gelen ücretin iadesi istenebilecektir.
Bu süreçte eğitimin, uzaktan farklı şekillerle, kısmen verilmiş olması; bu ücretin tamamının iadesini engellemeyecektir. Aslolan örgün eğitim olduğundan, velinin, uzaktan çeşitli imkanlarla kısmen verilen eğitimi kabul etmemesi halinde, ücretin tamamı iade alınabilecektir.
3. Mücbir Sebep Nedeniyle Özel Okulun, Servis ve Yemek Şirketinin Sorumluluğu Ortadan Kalkar mı?
Bu süreçte sıkça duyulan mücbir sebep konusu kafa karıştırabilmektedir. Mücbir sebep, tanım itibariyle sözleşme taraflarının öngöremeyecekleri bir sebeple sözleşmenin yerine getirilememesi halinde tarafların herhangi bir sorumluluğunun doğmayacağını ifade eden bir düzenlemedir. Bazı eğitim hizmet sözleşmelerinde, servis ve yemek sözleşmelerinde bu hüküm olabilmektedir. Olmasa bile karşı tarafça öne sürülerek ücret iadesi yapılmayacağı belirtilmektedir.
Ancak burada önemli nokta hizmet alan velinin tüketici olmasıdır. Sözleşmenin her iki tarafının eşit olmadığı, bir tarafın korunması gereken tüketici olduğu hallerde mücbir sebebe dayanarak sorumluluktan kurtulmak mümkün değildir. Her ne kadar covid-19 bir mücbir sebep hali olsa dahi; özel okul eğitim hizmeti, okul servisi ve yemek hizmeti alan tarafın tüketici olması nedeniyle, ücret iadesinden kaçınılması mümkün olmayacaktır. Eğitim, servis, yemek hizmetleri için yukarıda açıklanan tüm durumlar, takviye kurs ücreti, yatakhane ücreti, yurt ücreti, kıyafet ücreti, etüt ücreti gibi eğitimden kaynaklı birçok yan hizmet için de geçerlidir.
Detaylı bilgi almak için, online avukat danışma hizmeti kapsamında yazının sahibi uzman avukatımıza aşağıda bulunan buton aracılığıyla sorunuzu sorabilirsiniz.
Comments