Anayasa Mahkemesi, uluslararası ihaleden alınan vergi ve harçları, istisna kapsamına alan “Vergi Resim Harç İstisna Belgesi”nin idarece iptali sebebiyle, vergi aslı ve vergi cezası tarh edilmesini mülkiyet hakkının ihlali olarak kabul etti.
Vergi Resim Harç İstisna Belgesinin Alınması ve İhalede Kullanılması
Anayasa Mahkemesinin, 02.09.2022 tarihli Resmi Gaztete’de yayımlanan bireysel başvuru kararında başvurucular, Devlet Su İşleri tarafından ihalesi açılan “Ağrı Ovası Yazıcı Sulaması 2. Kısım İnşaat” işinin ihalesine katılmış ve ihaleyi kazanmışlardır. Başvurucular Ekonomi Bakanlığı’ndan istisna belgesi verilmesini talep etmişlerdir. Söz konusu belge, döviz kazandırıcı uluslararası ihalelerde yüklenicilerin ihaleden kaynaklanan vergi ve harçlardan müstesna tutulmasını sağlamaktadır. Başvuruculara istisna belgesi verilmesi sonucunda ihale, Damga Vergisi Kanunu ve Harçlar Kanunu kapsamında vergi ve harçtan müstesna olmuştur.
Vergi Resim Harç İstisna Belgesinin İptal Edilmesi ve Yargıya Aşaması
İstisna belgesi verilmesinden sonra ihaleye katılan yabancı firmanın teklifi, belge eksikliği sebebiyle değerlendirme dışı bırakılmıştır. Dolayısıyla ihaleye katılan yabancı firma olmadığı için ihale, uluslararası ihale vasfını yitirmiştir. Bunun üzerine başvurucuların istisna belgesinin iptal edildiği kendilerine bildirilmiştir. İstisna belgesinin iptali üzerine başvurucular adına vergi aslı ve vergi cezası tarh edilmiştir. İstisna belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava açılmış ancak dava 10.10.2019 tarihinde reddedilmiş ve karar kesinleşmiştir.
AYM'ye Bireysel Başvuruda Bulunulması
Bireysel başvuru aşamasında başvurucular, ihaleye yabancı firmanın katılmasının istisna belgesi verilmesi yönünden yeterli olduğunu belirtmiştir. Ayrıca Tebliğ hükümlerine göre yabancı firmaca verilen teklifin geçerli olmasının ihalenin uluslararası ihale olarak kabulü için zorunlu şart olmadığı ve ihaleye yabancı firmanın katıldığının ve teklif verdiğinin bilinmesinin mümkün olmadığı öne sürülmüştür. Sonuç olarak verilen istisna belgesinin geri alınmasının belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri ile mülkiyet hakkının ihlal edildiği öne sürülmüştür.
Yabancı Yatırımcı Tekif Verme Şartının İptali
AYM, uyuşmazlığa konu olayın gerçekleşmesinden sonra verdiği bir kararı ile somut uyuşmazlığa ilişkin çok önemli iki kanun hükmünü iptal etmiştir. Damga Vergisi Kanunu’nun Ek 2. maddesi ile Harçlar Kanunu’nun Ek. 1. maddesinde yer alan ve bir ihalenin uluslararası ihale sayılması için yabancı firmanın ihalede teklif vermesi şartını arayan kanun hükümleri iptal edilmiştir (24.12.2020 tarihli ve E. 2020/15, K. 2020/78 sayılı kararı). İptal gerekçesi ise, söz konusu kanun hükümlerinin öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerini ihlal etmesidir. İlkelerin ihlal sebebi olarak katılımcıların ihalede yabancı firmanın teklif verip vermediği bilgisine ulaşmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir. AYM’ye göre bu durum, katılımcıların maliyet hesapları üzerinde belirsizlik yaratmaktadır.
Sonuç
Eldeki bireysel başvuruda da AYM, aynı gerekçelere dayanmıştır. Somut olayda, istisnadan yararlanılması için yabancı firmalarca da teklif verilmesi şartı öngörülebilir değildir ve kanunilik koşulunu sağlamamaktadır. Sonuç olarak başvurucuların mülkiyet hakkını ihlal edildiği kabul edilmiştir.
Vergi Hukuku hakkında "Mükerrer Vergilendirme Nedir, Ne Değildir?" ve benzeri konulardaki içeriklere ulaşmak ve Vergi Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz!
Comments