Start-up ekosisteminde girişim, fikir aşamasında başlar. Fikir belirli bir olgunluğa ulaştıktan sonra ise MVP (Minimum viable product) üzerinde çalışmaya başlanır. Kimi zaman bu aşamadan önce kimi zaman ise daha sonrasında şirketleşmeye gidilir. İşte bu anda karşımıza şu soru çıkar, “Benim de Bir Fikrim Var. Nasıl Şirketleşebilirim?” Bu sorunun cevabını ilgili yazıda bulabilirsiniz. Bu yazıda ise pay senedi basımı / ilmühaber basımı ve vergisel avantajları üzerinde duracağız.
Pay Senedi Nedir?
Pay senedi, sahiplik/aidiyet göstergesidir. Bir şirketin pay senedine sahip olan kimse o şirketin pay senetlerine tekabül eden sermayesine sahip demektir. Kısaca pay senedi, ortaklarına sermaye paylarını belgelendirmek için verilen ve sahibine şirketin yıllık karından pay alma (temettü) hakkı veren kıymetli evraktır. Pay senedi, sahibine temettü hakkının yanı sıra rüçhan hakkı, genel kurula katılma hakkı, oy kullanma hakkı vb. haklar da vermektedir.
İlmühaber Nedir?
İlmühaber, kelime anlamı olarak bir şeyin teslim alındığını gösteren belge, alındı kâğıdı demektir. Şirketler hukuku açısından ise isse senedi bastırılıncaya kadar geçerli olan ve hisse senetlerinin yerini tutmak üzere çıkarılan menkul kıymeti ifade etmektedir. Başka bir ifade ile henüz pay senedi basımı gerçeklememiş olsa da Şirket, ortakları adına ilmühaber çıkartabilir.
İlmühaber Basımının Önemi Nedir?
Türk Ticaret Kanunu’nda pay senedinin basımını zorunlu kılan bir düzenleme bulunmamaktadır. Benzer şekilde ilmühaber basımı için de herhangi bir zorunluluk yoktur. Ancak bir kişinin şirketteki paylarını devretmesi halinde vergisel yükümlülükler gündeme gelecektir.
Gelir vergisi kanununa göre menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artış kazancı sayılı ve gelir vergisine tabidir. Ancak iki yıldan fazla süreyle elde tutulan pay senetleri için bu durum söz konusu değildir. Başka bir ifade ile bir şirketin paylarına iki yıldan fazla bir süre sahipseniz, pay devri sonrasında gelir vergisi söz konusu olmaz. Bu durumda pay senedinin basım tarihi önemlidir. Kanun, söz konusu ayrıcalığı şirkete 2 yıldan fazla süredir ortak olan kimseye değil, pay senetlerini iki yıldan fazla süre sahip olan kişiye tanımıştır. Başka bir ifade ile hisse senedinin basım tarihi son derece önemli.
İlmühaberler, pay senetlerinin yerini geçmek üzere basıldıkları için kıymetli evrak niteliğini haizdir. Benzer şekilde, ilmühaberler de pay senetleri gibi nama veya hamiline yazılı olarak düzenlenebilirler. İlmühaberler için geçici pay senedi de denilmektedir.
Kimi zaman sermayenin henüz tamamen ödenmemiş olması nedeniyle kimi zaman ise şirket içi belirsizlikler nedeniyle pay basım kararı ertelenebiliyor. Bu halde, gelecekteki olası bir pay devrinde vergisel avantajlardan yararlanabilmek için ilmühaber basımı önemlidir. TTK’ya göre pay senedi bastırılıncaya kadar ilmühaber çıkarılabilir. Böylelikle ilmühaber, pay senedinin tanıdığı hakları ihtiva eder.
Bu husus en çok şirket nevi değişikliğinden karşımıza çıkmaktadır. Limited şirketlerin pay devirlerinde, gelir vergisi istisnası bulunmamaktadır. Bu durumda, limited şirketten anonim şirkete dönüşen şirketin paylarının hangi tarihte edinilmiş sayılacağını önemlidir.
Dönüşen şirketin pay senedi veya ilmühaber basımının yapıldığı tarihin esas alınması gerektiğin belirten özelgeler mevcuttur (son yıllarda aksi yönde özelgeler de çıkmıştır). Ancak bu durumda da ilmühaber / pay senedinin basım tarihi önem arz etmektedir.
Sonuç olarak vergisel avantajlardan yararlanabilmek için pay senedi henüz basılmamış ise ilmühaber çıkartılması son derece önemlidir.
Start-up Hukuku hakkında "Yeni Nesil Yatırım, Yatırım Ortaklıkları ve Yatırım Fonları" ve benzeri konulardaki içeriklere ulaşmak ve Start-up Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz!