T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan Mali ve Sosyal Haklara İlişkin Genelge ile kıdem tazminatının tavan miktarı belirlenmiştir. Kıdem tazminatının ne olduğu, nasıl kazanıldığı sorularının cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Kıdem Tazminatı Nedir?
İş hukukunda en çok uyuşmazlık yaşanan konulardan biri kıdem tazminatıdır. Kimi işverenlerin zaman zaman ödemekten kaçındığı, işçilerin ise merak ettiği kıdem tazminatının ne olduğu en çok merak edilen konulardan biridir.
Belirli süre çalışması bulunan işçinin, o iş yerinde çalıştığı her yıl için kazandığı kıdeminin ve yapmış olduğu hizmetin karşılığında verilen tazminata kıdem tazminatı denilmektedir. İş sözleşmesinin feshedilmesinin bir sonucu olarak karşımıza çıkan bu tazminat, ülkemizde ilk olarak 3008 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiş olup günümüzde 4857 Sayılı İş Kanunu’nda sayılı koşulların gerçekleşmesi halinde işçiye tanınmış ekonomik bir haktır.
Kıdem Tazminatı - İş Hukuku Avukatı
Kıdem Tazminatı ile ilgili sorularınızı İş Hukuku Avukatımızla birebir görüşme yaparak sorabilirsiniz. İş Hukuku Avukatımızla telefon görüşmesi oluşturmak için tıklayın.
İş Hukuku Avukatımızla Kıdem Tazminatı konusunu görüşmek için aşağıdaki bölümden Online Avukat Görüşme Randevusu oluşturabilirsiniz.
Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?
Özellikle istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi, kıdem tazminatı ne zaman ödenir gibi soruların cevabı kıdem tazminatına hak kazanabilme koşullarının gerçekleşmesine bağlıdır. Kıdem tazminatının şartları şu şekildedir:
İşçinin bir yıllık kıdem süresini doldurmuş olması: İşçilerin kıdem tazminatına hak kazanabilmesinin koşulu bir yıllık kıdeme sahip olmasıdır. 25 yıl dolmadan 4500 gün kıdem tazminatına hak kazanabilir miyim endişesinde olanlar için bir yıllık çalışmanın yeterli olduğunu söyleyebiliriz. Bir yıllık kıdem şartı ile işçinin işe başladığı tarihten itibaren geçen her tam yıl için işçiye kıdem tazminatı ödenmektedir. Ancak bir yıllık kıdem şartı Yargıtay 22. Hukuk Dairesince nispi emredici hüküm olarak değerlendirilmiştir. Böylelikle Yargıtay, henüz bir yılı dolmamış işçinin de kıdem tazminatına hak kazanabileceği yönünde değerlendirmede bulunmuştur.
İş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi:
İş sözleşmesinin işveren tarafından feshi halinde
İş Kanunu 25. Maddesi gereğince işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri haricinde yapılan fesihlerde işveren işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Örneğin İş Kanunu’nun 25. Maddesinde yer alan sağlık nedeniyle, zorlayıcı sebeplerle yapılan fesihler kıdem tazminatına hak kazanılan durumlardandır.
İş sözleşmesinin işçi tarafından feshi halinde
İş Kanunu 24. Maddesinde belirtilen nedenlerle işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanması mümkündür. Buna göre sağlık nedenleriyle, işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılığı veya zorlayıcı nedenlerle fesih yapılmışsa işçi, kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir.
İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması hali de haklı nedenle fesih olup kıdem tazminatına hak kazandırmaktadır.
Muvazzaf askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin sona erdirilmesi durumunda da kıdem tazminatına hak kazanmak mümkündür.
Yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığının alınabilmesi amacıyla işçinin yaptığı fesihler de kıdem tazminatına hak kazandırmaktadır.
İşçinin emeklilik koşullarını sağlayıp yaş şartını beklemesi durumunda da iş sözleşmesini feshetse dahi kıdeme hak kazanabilmektedir.
Kadın işçilere tanınmış bir hak olarak evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda da kıdem tazminatı hakkı korunmaktadır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatının hesabı işçin çalışma süresine göre hesaplanmaktadır. İşçinin bir yıllık kıdem şartını doldurması koşuluyla çalıştığı her yıl için aldığı son ücret kıdem hesabına dahil edilir. Kıdem hesabında esas alınan son ücret brüt ücrettir. Kıdem tazminatı hesaplama formülü basit haliyle alınan son brüt ücret x çalışılan tam yıl süresi şeklindedir. Buna göre iş yerinde 2 yıldır çalışmakta olan ve son brüt ücreti 19.000 tl olan işçinin kazanacağı kıdem tazminatı miktarı 38.000 TL dir. Ancak kıdem süresinin belirlenmesi noktasında çeşitli ihtimaller ortaya çıkabilmektedir. Örneğin aynı işyerinde farklı işverenler nezdinde geçen süreler veya aynı işverenin farklı işyerlerinde geçen sürelerin kıdem hesabına ne şekilde yansıyacağı avukat eşliğinde değerlendirilmesi gereken önemli hususlardandır.
Kıdem Tazminatı Ne Kadar?
Kıdem tazminatı miktarı her somut olaya göre değişiklik göstermektedir. Bu değişiklikte işçinin aldığı ücret, iş yerinde çalışma süresi gibi hususlar etkilidir. Örneğin iş yerinde 4 yıllık çalışması olan her iki işçinin kıdem tazminatının birebir aynı olması beklenemez. Brüt ücreti fazla olan işçinin diğer işçiye kıyasla tazminatı daha fazla olacaktır. Ancak maaşları oldukça yüksek olan işçilerde yıllık tavan üst limiti gözetileceğinden çalışma süresinin aynı olması halinde kıdem tazminatının da aynı miktarda olması mümkündür.
Kıdem Tazminatı Zamanaşımına Uğrar Mı?
Kıdem tazminatı bakımından zamanaşımı işçinin kıdem tazminatına hak kazandığı andan itibaren kanunen öngörülen süre içerisinde hakkını talep etmemesi üzerine iş verenin borcu ödemekten kaçınmasına imkan veren süre aşımıdır.
Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi daha önce 5 yıl olarak düzenlenmiş ise de 12 Aralık 2017 tarihinde yapılan düzenlemeyle kıdem tazminatında zaman aşımı süresi 10 yıla çıkarılmıştır. Bu nedenle işverenlerinden kıdem tazminatı alacağı olan işçilerin alacağın doğumundan itibaren 10 yıl içerisinde dava yoluna başvurması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Tavanı 2024
Temmuz ayında yayımlanan Mali ve Sosyal Haklara İlişkin Genelge gereğince 1 Temmuz 2024 itibarıyla işçilere ödenecek en yüksek kıdem tazminatı belli olmuştur. Buna göre kıdem tazminatının tavan miktarı brüt 41.828,42 TL olarak belirlenmiştir. Eşimin aldığı yıllık son brüt ücret miktarının belirlenen tavan miktarından fazla olması halinde genelgede belirtilen üst sınır esas alınacaktır. Buna göre son brüt ücreti 45.000 TL olan işçinin kıdem tazminatı hesabında göz önünde bulundurulacak miktar en fazla yıllık 41.828, 42 TL’dir.
Memurlar İçin Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kamu kurumlarında çalışan memurlar 657 Sayılı devlet memurları kanuna tabidir. Memurlara tanınan haklardan biri kıdem aylığıdır. Her bir hizmet yılı için yapılacak olan hesaplama neticesinde mali ve sosyal bir hak olan kıdem aylığından yararlanmaları mümkündür.
Comments