Son zamanlarda yaşanan enflasyon ve ekonomik belirsizlik nedeniyle birçok ev sahibi kiracılarını çıkarmak ve evlerini daha yüksek bir fiyattan kiralamak istemektedir. Bu durumda, kiracılar, yüksek kira bedelleri ödemek ya da beklenmedik bir zamanda evlerini terk etmek zorunda kalmaktadırlar.
Hal böyleyken kiracıların haklarını bilmeleri, ev sahibinin kötüye kullanımına karşı korunmalarını ve gerektiğinde hukuki yollarla haklarını savunmalarını sağlamaktadır.
Bu yazımızda, kiracıların ev sahiplerine karşı sahip olduğu haklar, korunma yolları ve hukuki prosedürler ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Ayrıca, kiracıların bu hakları nasıl kullanabilecekleri ve gerektiğinde başvurabilecekleri hukuki yollar da incelenecektir.
1. Her yıl yeni bir kira sözleşmesi yapılması gerekir mi?
Kira sözleşmeleri taraflar arasında belirli bir süre için yapıldıklarında bu süre genellikle 1 yıldır. Bu sürenin sonunda, taraflar yeni bir sözleşme imzalamak zorunda değillerdir. Zira kira sözleşmesi, tarafların belirlediği süre dolmadan önce sona ermezse, bu süre kendiliğinden uzar ve taraflar arasında yeni bir anlaşmaya gerek kalmaz. Ancak, taraflar arasında farklı bir süre belirleme seçeneği de mevcuttur. Bu nedenle, kira sözleşmeleri, tarafların anlaşması doğrultusunda yenilenebilir veya kendiliğinden uzayabilir.
Ancak tahliye davası açmak için gereken 10 yıllık ve kira tespit davası açılması için gereken 5 yıllık sürelerin işlemesinin önüne geçmek için belli aralıklarla yeni bir sözleşme imzalanması kiracının yararına olacaktır. Zira böyle bir durumda olası bir tahliye veya kira tespit davası açıldığında sözleşmenin yenilendiği ileri sürülebilir.
2. Kiracının evden çıkarılabileceği haller nelerdir?
- Ev sahibinin, kiralanan konuta ihtiyaç duyması
Kiralananın gereksinim nedeniyle tahliyesi Türk Borçlar Kanunu’nun 350 ve 351. Maddelerinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeler malikin, yeni malikin ve belli seviyeye kadar yakınlarının taşınmaza ihtiyaç duymaları halinde kiralananın tahliye edilebileceğini öngörmektedirler.
Kanunen belirtilen hallerde, ev sahibinin kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin kiralananı kullanması gerektiği durumlarda, kira sözleşmesi belirli süreli olsa bile, kiralayan fesih dönemine ve fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyarak belirlenecek tarihten başlayarak bir ay içinde dava açarak kira sözleşmesini sonlandırabilir.
Kiralananın satılması durumunda da, yeni malik için aynı şartlar geçerlidir. Yeni malikin kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin kiralananı kullanması gerektiği durumlarda, kira sözleşmesi belirli süreli olsa bile, yeni malik edinme tarihinden başlayarak bir ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koşuluyla, kira sözleşmesini altı ay sonra açacağı bir davayla sona erdirebilir.
- Kiracının kira ödemelerini geciktirmesi
Kira ödemeleri bir yıl içinde geciktirildiğinde veya hiç yapılmadığında, kiraya veren yazılı iki ihtar göndererek, tahliye davası açabilir.
- Kiracının 10 yılı aşkın süredir taşınmazda kiracı olması
Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdirmez. Ancak Kira sözleşmesinin süresinin 10 yıla uzaması halinde ev sahibi, sözleşmenin bitiminden 3 ay önce yazılı olarak kiracıya tahliye etmek istediğini bildirerek yasal olarak kiracıyı evden çıkarabilir.
3. Kiralananın satılması halinde kiracının durumu nedir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 310. maddesine göre, kira sözleşmesinin kurulmasından sonra kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur. Bu durumda yeni bir kira sözleşmesi yapılmaz aynı sözleşme devam eder. Ancak taraflar aralarında yeni bir sözleşme yapmaya karar verebilir de.
Yeni ev sahibi, var olan kira sözleşmesinden bazı şartlarla cayma hakkını kullanabilir.
Ayrıca, yeni ev sahibi, evi kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut ya da işyeri gereksinimi sebebiyle kullanmak istediğinde, belirli şartlara uyarak kira sözleşmesini sona erdirebilir ve evi tahliye ettirebilir.
4. Kira bedelindeki artış nasıl belirlenir?
Kira bedelindeki dönemsel artış miktarını taraflar sözleşme ile kendi aralarında belirleyebilirler. Taraflar arasında belirlenen miktar ne olursa olsun artık oranı 12 aylık tüfe ortalamasını geçemez.
5. Kiracı sözleşmesi bitmeden evden çıkabilir mi?
Kiracı, kira sözleşmesini, ev sahibine ihtaren bildirdiği, geçmiş kira borcu bulunmadığı ve ev sahibinin mağduriyetine sebebiyet vermediği taktirde dilediği zaman sonlandırabilir.
Kiracının Hakları ve Gayrimenkul Hukuku konusu ile ilgili sorularınızı gayrimenkul hukuku avukatı ile online avukat görüşmesinde sormak için aşağıdaki bölümden online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.
Comentários