Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma
- Tek Avukat
- 5 Ara
- 2 dakikada okunur
Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu Nedir?
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun maddi unsuru, bir kimseyi, hukuka aykırı olarak, bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden, yoksun bırakmaktır. Kişi hürriyeti, 5237 sayılı Yasa’da, 765 sayılı mülga Türk Ceza Yasası’ndan farklı olarak, “bir yere gitmek veya bir yerde kalmak” biçiminde somutlaştırılmıştır9 . Hürriyetten yoksunluk kısa veya uzun süreli olabilir; bu durumun suçun oluşumuna etkisi yoktur. Anlık tutmalar ise suçun oluşumunu engeller10. Suçun oluşumu bakımından sürenin kısalığını takdir somut olayın özelliğine göre hakim tarafından değerlendirilecektir.
TCK m.109/1’e göre:
“Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmekten veya bir yerde kalmaktan mahrum bırakan kişi…” olarak tanımlanmıştır.
Bu hükümle korunan hukuki değer, bireyin kişisel hürriyet ve güvenliği, diğer bir ifadeyle yer değiştirme serbestisidir. Kişi kendi iradesi doğrultusunda hareket etme, bir yerden ayrılma veya bir yere gitme özgürlüğünden mahrum bırakılmaktadır. Fiil, mağdurun fizikî hareket serbestisinin hukuka aykırı şekilde sınırlanmasıdır. Suç, iki ayrı seçimlik hareketle işlenebilir: Bir yere gitmesinin engellenmesi ve bir yerde kalmaya zorlanması olarak tanımlanabilir. Fiilin, mağdurun fiilî olarak serbestçe hareket etmesini objektif olarak engelleyen her türlü davranışla gerçekleşmesi mümkündür. Fiziksel güç kullanımı zorunlu olmayıp; hile, tehditle korkutma, içeri kilitleme, araca bindirip indirmeme gibi davranışlar da fiilin kapsamındadır.
Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Nitelikli Halleri
TCK m.109’da düzenlenen nitelikli haller, suçun işleniş biçimindeki tehlikelilik, failin konumu, mağdurun korunmaya değer özelliği veya fiilin süre ve amaç bakımından ağırlaşması nedeniyle cezanın artırılmasını öngörür.
-Suçun Silahla İşlenmesi (m.109/3-a)
Failin fiili işlerken silah kullanması veya silahın varlığından yararlanması hâlidir.Silah, TCK m.6’daki tanıma göre geniş yorumlanır; ateşli silahlar yanında kesici aletler, patlayıcılar, hatta yaralamaya elverişli her tür araç bu kapsama girebilir.
-Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi (m.109/3-b)
En az iki failin müşterek faillik oluşturacak şekilde hareket etmesi gerekir. Amaç, mağdur üzerindeki baskının artmasıdır.
-Kamu Görevinin Sağladığı Nüfuz Kötüye Kullanılarak İşlenmesi (m.109/3-c)
Fail kamu görevlisi olup, fiili görev yetkisinin sağladığı otorite veya nüfuzdan yararlanarak işlerse ceza ağırlaştırılır.Örneğin bir polis memurunun görevinin sağladığı güçle kişiyi haksız şekilde alıkoyması.
-Üstsoy, Altsoy, Eş veya Kardeşe Karşı İşlenmesi (m.109/3-d)
Aile içi bağların kötüye kullanılması nedeniyle ceza artırılır. Üstsoy–altsoy kavramı Medeni Kanun’daki soybağı hükümlerine göre değerlendirilir.
-Çocuğa veya Kendini Savunamayacak Durumda Olan Mağdura Karşı İşlenmesi (m.109/3-e)
- Kendini savunamayacak durumda olanlar: yaşlı, engelli, akıl hastalığı olan kişiler veya olay anındaki fiziksel durumu nedeniyle savunmasız olanlar.
Bu özellikler mağdurun korunmaya değerliğini artırdığı için ceza ağırlaştırılır.
-Hürriyetten Yoksun Bırakmanın Mağdurun Ekonomik Kaybına Yol Açması (m.109/3-f) Failin eylemi mağdurun ekonomik zarara uğramasına neden oluyorsa (örneğin çalışmasını engelleme, gelir kaybı, malvarlığında azalma), ceza artırılır.
Yorumlar