Bağımsız tacir yardımcılarından dolaylı temsil yetkisine sahip kişilerden biri komisyoncudur. Komisyonculuk, esas itibariyle Türk Borçlar Kanunu’nun 532. maddesi ile 546. maddesinde düzenlenmiştir. Türk Borçlar Kanunu bu hükümlerinde, alım-satım komisyonculuğu ayrıntılı şekilde düzenlemiştir.(m.532-545)
Diğer işlere ilişkin komisyonculuk ise, alım-satım komisyonculuğuna ilişkin hükümlere göndermede bulunmak suretiyle Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Komisyonculuğun bir türü olan taşıma işleri komisyonculuğu hakkında, karayolu taşıma kanunu ile Türk Ticaret Kanunu’nun 917. maddesi ila 930. maddesi düzenlemeler getirilmiştir. Alım veya satım komisyonculuğunun tanımı TBK madde 532’de şu şekilde düzenlenmiştir:
Alım veya satım komisyonculuğu, komisyoncunun ücret karşılığında, kendi adına ve vekâlet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım veya satımını üstlendiği sözleşmedir. Bu bölümdeki hükümler saklı kalmak üzere, komisyon sözleşmelerine vekâlet hükümleri uygulanır.
Komisyonculuk Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?
Komisyoncu, kanundan çıkardığımız tanım uyarınca kendi adına müvekkili hesabına hukuki işlemleri yapar. Bu sebeple tacirin dolaylı temsil yetkisine sahip yardımcısıdır.
Komisyonculuk sözleşmesi şekil şartına bağlı değildir.
Komisyoncu, ücret karşılığında faaliyet gösterir.
Komisyoncu ile müvekkil arasında yapılan komisyon sözleşmesinden komisyonculuk ilişkisinin hukuki niteliği doğmaktadır. Taraflar arasındaki komisyonculuk sözleşmesi asli unsurlardandır.
Komisyoncu ile müvekkili arasındaki ilişki kural olarak geçicidir.
Bu sözleşme, komisyoncunun hakları ve borçlarını, faaliyet konusu ve şartlarını, üçüncü kişilerden elde edilen mal veya diğer hakların müvekkile devir şartları ile müvekkilin komisyoncuya karşı olan borçlarını tespit eder.
Komisyoncu, bu sözleşmeye dayanarak kendi adına ve müvekkil hesabına üçüncü kişilerle yaptığı hukuki işlemlerden doğan hakları ve borçları müvekkiline devreder ve komisyon ücretini alır.
Komisyonculuk İlişkisi Nasıl Sona Erer?
Komisyoncu ilişkisi sürekli bir değildir Komisyon sözleşmesi verilen emrin yerine getirilmesi ile sona erer.
TBK madde 147/5’te «Vekâlet, komisyon ve acentelik sözleşmelerinden, ticari simsarlık ücreti alacağı dışında, simsarlık sözleşmesinden doğan alacaklar.» beş yılda zamanaşımına uğrar hükmü düzenlenmiştir.
Tarafların iflası,
Her iki tarafında komisyon sözleşmesini tek taraflı olarak feshetmesi,
Müvekkilin veya komisyoncunun ölümü, fiil ehliyetini kaybetmesi, komisyonculuk ilişkisini sona erdirir.
Aşağıdaki bölümden sözleşme hukuku ile ilgili uzman sözleşme hukuku avukatı ile online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.