Bilindiği üzere, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez (İdari Yargılama Usulü Kanunu "İYUK" m. 28/1).
Mahkeme kararlarının yerine getirilmemesi halinde ise idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (İYUK m. 28/3).
Örneğin özel esaslara (koda) alınan bir şirket, özel esaslardan çıkmak için açtığı dava, yürütmenin durdurulması kararı alırsa, bu kararın idare tarafından 30 gün içinde uygulanması gerekmektedir. Bu sürenin açılması halinde ise şirketin maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.
Böyle bir durumda, maddi tazminatın miktarını belirlemek yani zararı somutlaştırmak güçlük oluşturabilir ancak özel esaslara alındığı için teklifin reddedildiğinin belgelenmesi, özel esaslara alınmadan dolayı siparişin iptal edilmesi halinde, bu durumları gösterir belgeler sayesinde maddi zarar taleplerinin de mahkemelerce kabul edileceği kanaatindeyiz.
Şirketlerin manevi zarara uğramayacağı ve elem ve keder duymayacağı bu nedenle manevi tazminata hükmedilmeyeceği bir an için düşünülse dahi mahkeme kararının uygulanmaması nedeniyle şirket lehine manevi tazminata hükmedilmesi gerekmektedir.
Keza yukarıdaki açıklamalarımıza paralel şekilde, Danıştay 3. Dairesi, mahkeme kararını yerine getirmeyen idarenin, hizmet kusuru işlediğine karar vermiş ve şirket lehine manevi tazmata hükmetmiştir. Ne var ki aynı davada, davacı şirket tarafından maddi zarar somutlaştırılamadığından ve zarar miktarı ortaya konamadığından maddi tazminatın reddine karar verilmiştir.
Kararın tam metnine aşağıdan ulaşabilirsiniz.
T.C. DANIŞTAY ÜÇÜNCÜ DAİRE Esas : 2013/5121 Karar : 2014/283 Tarih : 29.01.2014 AĞIR HİZMET KUSURU MANEVİ TAZMİNAT YARGI KARARININ GEÇ UYGULANMASI ( 2577 s. İYUK m. 28 ) ÖZET Yargı kararının geç uygulanmasıyla uğranılan maddi ve manevi zararın tazminihakkında.
İstemin Özeti: Davacı şirket tarafından, kod listesine alınma işleminin iptaline ilişkin yargı kararının uygulanmaması nedeniyle 90.000.00 lira maddi ve 30.000.00 lira manevi tazminatın ödenmesi istemiyle dava açılmıştır. İstanbul 4. Vergi Mahkemesi19.10.2012 gün ve E:2011/2386, K:2012/2691 sayılı kararıyla; mahkemelerince verilen ara kararı ile davacının hangi tarihte ve hangi vergi dairesi tarafından kod listesine alındığının, hala kod listesinde olup olmadığının, kod listesinden ne zaman çıkarıldığının sorulduğu, İstanbul Vergi DairesiBaşkanlığının cevabi yazısında şirketin 19.02.2009, 08.09.2009, 16.12.2009 tarihlerinde 2010/2 sıra numaralı Katma Değer Vergisi İç Genelgesi kapsamında özel esaslara alındığı, İstanbul 9. Vergi Mahkemesinin kararı üzerine 23.05.2012 tarihi itibariyle özel esaslardan çıkarıldığının belirtildiği, olayda İstanbul 9. VergiMahkemesinin 24.01.2011 gün ve E:2009/3292, K:2011/92 sayılı kararından on beş ay kadar sonra 23.05.2012 tarihinde özel esaslardan çıkarılan davacı tarafından, kararın uygulanmaması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararı ispatlayıcı bilgi ve belge olarak sadece kod listesine alınmasından önceki ve sonraki cirosunu gösteren belgeleri dosyaya sunduğu görülmekle, cirosunun öncekiyıla göre düşmesininbaşka nedenlerden de kaynaklanabileceği, bunun kod listesine alınmasından dolayı uğrandığı ileri sürülen zararı ispat etmeye yeterli delil teşkil etmeyeceği, dolayısıyla uğranıldığı iddia edilen zararın ispatlanamadığı sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir. Davacı tarafından, şirketlerinin on beş ay kadar bir süre kod listesinden çıkarılmamanın maddi manevi zarar oluşturduğunu gösterdiği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi:
Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar vergi mahkemesi kararının bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Üçüncü Dairesince işin gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı şirket tarafından, kod listesine alınma işleminin iptaline ilişkin yargı kararının geç uygulanması nedeniyle 90.000,00-TL maddi ve 30.000,00-TL manevi tazminatın ödenmesi istemiyle açılan davayı reddeden Mahkeme kararı temyiz edilmiştir.
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, kararın maddi tazminat istemi yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Anayasanın 2'nci maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin hukuk devleti olduğu vurgulanmakta ve 138'inci maddesinin son fıkrasında " yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır, bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiç bir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez" yolunda kesin ve buyurucu bir kurala yer verilmektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28'inci maddesinin 4001 sayılı Yasa ile değişik 1'inci fıkrasındaki "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiç bir şekildekararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez" şeklindeki hükümle Anayasanın 2'nci maddesinde yer alan "hukuk devleti" ilkesine uygun bir düzenleme getirilmiştir. Anılan maddenin 3'üncü fıkrasında da; Danıştay, Bölge İdare Mahkemeleri, İdare ve Vergi Mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay veya ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabileceği hükme bağlanmıştır.
Anayasanın 2'nci maddesinde yer alan "hukuk devleti" ilkesinin doğalsonucu olarak idarenin mahkeme kararlarını aynen ve gecikmeksizin uygulamaktan başka bir seçeneği bulunmamaktadır. Bu kural, idareye kararın tebliğ tarihinden başlayıp otuz günün dolmasına kadar geçen sürede yargı kararını uygulamama yetkisi tanıyan bir hüküm değildir. Aksine maddede, kararların derhal uygulanması ilkesi benimsenmiş olup, her durumda bu sürenin otuz günü aşamayacağı, kararların uygulanması için idarelerin gereksinim duydukları sürenin nihayet otuz günle sınırlı olduğu kurala bağlanmıştır. Diğer taraftan, Anayasanın 11'inci maddesinde; Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu belirtilerek Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü vurgulanmış; bu bağlamda olmak üzere 129'uncu maddenin 1'inci fıkrasında da, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlü oldukları hükme bağlanarak Anayasa hükümlerinin bağlayıcılığı ve üstünlüğü kamu görevlileri yönünden de teyit edilmiştir. Bu nedenlebir kamu hizmetinin yürütülmesi sırasında, hukuk kurallarına uyulmaması, hizmeti yürüten idarenin ağır hizmet kusuru işlediğini gösterir ve tazmin sorumluluğunu doğurur.
Olayda İstanbul 9. Vergi Mahkemesinin 24.01.2011 gün ve E:2009/3292, K:2011/92 sayılı kararının söz konusu kararı uygulayacak olan idareye 09.02.2011 tarihinde tebliğ edildiği, 2577sayılı Yasanın 28'inci maddesi uyarınca karar gereğinin bu tarihtenitibaren geciktirilmeksizin ve en geç otuz gün içindeyerine getirilmesi gerekirken davacının yaklaşık on beş ay sonra 23.05.2012 tarihinde özel esaslardan çıkarıldığı, buna göre anılan kararınzamanında yerine getirilmediği ve böylece yargı kararınıngeç uygulanması suretiyle ağır hizmet kusuru işlendiği ve davacışirketin tekrar dava açmasına sebebiyet verildiği anlaşılmakta olup, davacı tarafından kararın geç uygulanması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine yönelik vergi mahkemesi kararının açıklanan hukuksal nedenler çerçevesinde yeniden yapılacak değerlendirme sonucuna göre karar verilmek üzere bozulması gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kısmen reddi ile İstanbul 4. Vergi Mahkemesinin 19.10.2012 gün ve E:2011/2386, K:2012/2691 sayılı kararının maddi tazminat istemi yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasının onanmasına, manevi tazminat istemi yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz isteminin kabulüyle, kararın sözü edilen hüküm fıkrasının bozulmasına, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 29.01.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Vergi Hukuku hakkında "Mükerrer Vergilendirme Nedir, Ne Değildir?" ve benzeri konulardaki içeriklere ulaşmak ve Vergi Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz!
Comments