Menfi Tespit Davası

Menfi Tespit Davası Nedir?

Borçlar Hukuku Avukatı

TRY 600.00

15 dk.

Randevu Oluştur

2004 sayılı İcra İflas Kanunu madde 72’de menfi tespit davası “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.” şeklinde açıklanmıştır. Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere menfi tespit davası, hakkında icra takibi başlatılan veyahut hakkında icra takibi başlatılması tehlikesi altında olan kişinin başvurabileceği bir dava yoludur. Davanın açılmasındaki hukuki yarar kişinin borçlu olmadığının tespitidir. 

Menfi Tespit Davası Nasıl Açılır?

Menfi tespit davası icra mahkemelerinde değil genel mahkemelerde açılan bir davadır. Borçlu olmadığının ispatını isteyen kişi hazırlayacağı dava dilekçesi ile görevli ve yetkili mahkemede dava açabilir. Dikkat edilmesi gereken husus davanın genel mahkemelerde açılmasından bahisle mahkemeye verilen dava dilekçesinde her türlü delile dayanılabilir, herhangi bir delil sınırlandırması bulunmamaktadır. 

İcra Takibinden Önce Açılan Menfi Tespit Davası Nedir?

Hakkında bir hukuki ilişkiye veya alacağa dair icra takibi başlatılmış olan kişi borçlu olmadığının ispatı için menfi tespit davası açabilir. İİK m.72/2’de  “İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.”  denilmektedir. Maddeden de anlaşılacağı üzere icra takibi açıldıktan sonra açılan menfi tespit davasında talebe göre icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir. İhtiyati tedbir kararı talep edebilmek için alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere bir teminat göstermek zorunlu tutulmuştur.

İcra Takibinden Sonra Açılan Menfi Tespit Davası Nedir?

İİK m.72/3’de “ İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.” denilmektedir. Görüleceği üzere icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında teminat karşılığında ihtiyadi tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilmez. Bunun yanı sıra hakkında icra takibi başlatılmış olan kişi icra konusu alacağı icra veznesine ödediği durumda  gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere teminat göstererek mahkemeden paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir. Önemle belirtmek gerekir ki icra takibi sonunda borçluya ödenen para menfi tespit davasına konu olmaz, istirdat davasına konu olabilir. 

Menfi Tespit Davası Şartları Nelerdir?

Menfi tespit davası açmak için kişi hakkında icra takibi başlatılmış olmalı veya icra takibi başlatılma tehlikesi altında olmalıdır yani denilebilir ki alacak iddiası gerçek ve ciddi olmalıdır. Dolayısıyla dava açıldığında borç henüz ödenmemiş olmakla birlikte dava konusu borç hakkında daha önce itirazın iptali ya da alacak davası açılmamış olmalıdır. Söz konusu şartlar sağlandığında davayı açan tarafın davayı açmada korunması gereken güncel bir hukuki yararı olacağı ve menfi tespit davasının dava şartlarını sağlayacağı kuşkusuzdur. 

Menfi Tespit Davasında Görevli Mahkeme

Menfi tespit davası yukarıda da belirtildiği üzere genel mahkemelerde açılan bir davadır. Dolayısıyla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na bakmak yerinde olacaktır. İlgili kanuna göre dava davalının yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Aynı zamanda İİK m72/8’de belirtildiği üzere dava takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde de açılabilir. Menfi tespit davasını görev yönünden incelemek gerekirse dava konusu alacağın miktarına bakılmaksızın asliye hukuk mahkemesi görevlidir.

 Sonuç olarak menfi tespit davası açmak isteyen kişi eğer hakkında icra takibi başlatıldıysa takibi yapan icra dairesinin bulunduğu asliye hukuk mahkemesinde veya davalının yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesinde dava açabilir. Kişi hakkında icra takibi yapılmadıysa davalının yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesinde dava açılmalıdır.