Bu yazımızda;
Müştekinin ne olduğunu,
Müşteki sanık nitelendirmesinin hukuktaki anlamı ve karşılığını,
Mağdur ile müşteki arasındaki farkları,
Müşteki sanık mahkemeye gitmezse ne olacağını,
Yargıtay içtihatlarındaki örnekler ile müşteki şüpheli ve müşteki sanık sıfatlarını anlatacağız.
Müşteki Nedir?
Müşteki, Türk Dil Kurumu’nca “yakınan, sızlanan, şikâyetçi” anlamında kullanılmaktadır. Hukuki açıdan buna paralel olarak Müşteki kelimesi, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş suçlardan dolayı soruşturma veya kovuşturma aşamasında olaya konu suçu yahut farklı kanunlardaki suçlardan ötürü açılan davalardaki suçu şikâyet eden anlamına gelmektedir.
Mağdur Nedir?
Mağdur, soruşturma veya kovuşturma sırasında suçtan zarar gören kişi mağdur sıfatıyla nitelendirilir.
Mağdur İle Müşteki Arasındaki Fark Nedir?
Mağdur ile müşteki arasındaki terminolojik fark şöyledir: Müşteki, olaya konu suçu şikâyet eden kişiyken, mağdur ise olaya konu suçtan zarar görene denir. Müşteki aynı zamanda suçun mağduru olabilir. Suçun mağduru olmasa dahi kişi müşteki olabilir. Aynı zamanda müşteki, üzerinde suç isnadı olan kişi de olabilir. Bu durum zaten işbu yazının konusunu oluşturmaktadır ve müşteki şüpheli ve müşteki sanık kavramları açıklanırken üzerinde durulmaktadır. Öyleyse şimdi bu kavramlara açıklık getirelim.
Müşteki Şüpheli Ne Demek?
Hukuki terminolojide şüpheli, soruşturma süresince üzerinde suç isnadı olan anlamına gelmektedir, yani soruşturma evresindeki suç isnadı ile suçlanan kişi şüphelidir. Bununla birlikte müşteki şüpheli ise hukuki terminolojide, savcılıklarca yürütülen soruşturma aşamasında, soruşturmaya konu suçtan dolayı hem zarar gören veya mağdur olan hem de suçu işleyen yani üzerinde suç isnadı bulunan kişiler olarak nitelendirilir.
Yargıtay İçtihatdlarında Müşteki Şüpheli
YARGITAY 6. Ceza Dairesi 2017/701 E. , 2018/5569 K.
“Orhaneli Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2012/299-119 sayılı iddianamesinde, "...Olay günü olan 29.04.2012 tarihinde müşteki şüpheli ... ile müşteki şüpheli ... arasında alacak verecek meselesi olması nedeniyle müşteki şüpheli ...'in söz konusu alacağını tahsil etmek için müşteki şüpheli ...'ın ... Köyü'ndeki evine gittiği, müşteki şüpheli ...'ın evde olmamasından dolayı oradan ayrıldığı, müşteki şüpheli ...'ın daha sonra kendisini cep telefonundan arayarak kendisine telefonu açar açmaz 'senin ananı avradını sinkaf ederim' diyerek hakaret ettiği ve tekrar aynı gün 19.30 sıralarında arayarak '... pazarı altına yalnız gel bende ...'tan geliyorum orada hesaplaşalım' dediğinden bahisle müşteki ...'in müşteki şüpheli ...'dan davacı ve şikayetçi olduğu, müşteki şüpheli ...'ın alınan beyanında; müşteki şüpheli ...'in kendisinin evde olmadığı bir zamanda evine gelerek eşine kendisinin nerede olduğunu sorduğunu ve telefon numarasını istediğini, eşinin evde olmadığını ve telefon kullanmadığını söylemesi üzerine borcu eşinin de ödeyebileceğini söylediği ve eşine 'sizin canınızı yakacam' diye tehdit ettiğini, eşinin ardından kendisini arayarak durumu bildirmesi üzerine müşteki şüpheli ...'ın müşteki şüpheli ...'i telefonla arayarak kendisi yokken neden evine gittiğini sorduğunu, hatta o sinirle küfretmiş olabileceğini beyan ettiği...” şeklinde, esas ve karar numarasını belirttiğimiz karardaki ilgili kısım örnek olarak incelendiğinde:
Müşteki şüpheli kavramı yazımızda açıkladığımız üzere, kovuşturma aşamasında hem tarafına suç isnadı yapılmış hem de iş bu suçtan mağdur olan kişiye denir. Olayda da görüldüğü üzere, karşılıklı olarak iki kişinin birbirlerine hakaret etmeleri ve bu hususta birbirlerinden şikayetçi olmaları yani aynı zamanda şikayet ederken, işlenen suçtan dolayı mağdur olduklarını belirtmeleri, iki tarafın da müşteki şüpheli olarak nitelendirilmesini gerektirmiştir. İlgili Yargıtay kararında olay özetlenirken, giriş kısmında Orhaneli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2012/299-199 sayılı iddianamesi ibaresi kullanılmıştır. Buradan da anlayacağımız üzere soruşturma aşamasındaki olay için taraflar, müşteki şüpheli olarak nitelendirilmiştir. Olay kovuşturma aşamasına geldiğinde ise iki taraf artık müşteki şüpheli olarak değil, müşteki sanık olarak yargılanacaklardır.
Müşteki Sanık Hukukta Ne Anlama Gelir?
Sanık, kovuşturma aşamasında davaya konu suç ile yargılananlar için kullanılırken, kovuşturma aşamasında davaya konu olan suçun isnadı üzerinde olan kişi olarak nitelendirilir. Müşteki sanık ise, kişinin hem kovuşturma aşamasında davaya konu suç ile isnad edilirken hem de kovuşturma aşamasındaki üzerine isnad edilen suçun mağduru olan sanıklar olarak nitelendirilir. Özetle, hem suçu işleyen hem de işlediği suçtan ötürü kendisi de zarar gören sanık, müşteki sanık olarak tanımlanır.
Yargıtay İçtihadlarında Müşteki Sanık
Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2015/15817 E. , 2015/29895 K. :
“06.03.2014 tarihli duruşmada, müşteki sanık Bekir müşteki sanık Murat şikayetinden vazgeçerse kendisinin de şikayetten vazgeçeceğini ve aynı şekilde müşteki sanık Murat müşteki sanık Bekir şikayetinden vazgeçerse kendisinin de şikayetten vazgeçeceğini, aksi takdirde şikayetçi olduklarını beyan etmeleri karşısında, şikayetten vazgeçmenin bir şarta bağlanamayacağı, müşteki sanıkların açıkça şikayetten vazgeçtiklerine dair beyanlarının bulunmadığı gözetilmeden, müşteki sanıklar hakkında şikayetten vazgeçme gerekçesiyle ayrı ayrı düşme kararı verilmesi” şeklinde, esas ve karar numarasını belirttiğimiz karardaki ilgili kısım örnek olarak incelendiğinde:
Müşteki sanık kavramını daha net olarak sizlere anlatabileceğimizi düşünüyoruz. Kararın ilgili kısmı incelendiğinde, iki kişinin birbirlerine karşı suç isnad ettiği bir olay mevcuttur. Bir suçu şikâyet eden kişiye müşteki denilmektedir. Anlaşılacağı üzere müşteki olan şahıs olayın mağdurudur. Lakin gözden kaçırmamamız gereken nokta ise şudur: İlgili olayda karşılıklı olarak birbirlerine suç isnadında bulunan taraflar aynı zamanda karşılıklı olarak, yaşanan olayda mağdur olduklarını belirtmektedirler. Olay bu şekilde olunca, iki taraf da, yargıtayın nitelendirmelerinden de anlaşılacağı üzere müşteki sanık olarak tanımlanmıştır.
Müşteki Sanık Mahkemeye Gitmezse Ne Olur?
Müşteki sanık mahkemeye, geçerli bir mazereti olmadığı takdirde katılmak ile yükümlüdür. Mahkemeye katılmadığı takdirde geçerli bir mazereti yoksa, sanık mahkemeye zorla getirilir.
Konu ile ilgili sorularınızı uzman avukatımıza yöneltmek için aşağıdaki bölümden Online Avukat Görüşme Randevusu alabilirsiniz.
Comments