Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu Türk Ceza Kanunu’nun 205. Maddesinde düzenlenmektedir. İlgili kanun hükmü şu şekildedir:
Madde 205 “Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”
Resmi bir belgenin kasıtlı olarak zarar görmesi, yok edilmesi veya gizlenmesi, o belgenin işlevini yerine getirme yeteneğini ortadan kaldırır. Bu durum, kamunun güvendiği ve çeşitli hukuki sonuçlara neden olan belgenin kaybıyla kamusal güvenin sarsılmasına yol açar.
Suçun Maddi Unsurları Nelerdir?
A. Suçun Hukuki Konusu: TCK madde 205'e göre, suçun hukuki konusu gerçek bir resmi belgedir.
B. Fail: Bu suç, hem özel kişiler hem de kamu görevlileri tarafından işlenebilir. Bu nedenle suç, genel bir suçtur. Ancak, kamu görevlisi tarafından işlenirse ceza, TCK madde 205'in ikinci cümlesine göre artırılır.
C. Mağdur: Bu suçun mağduru kamudur, çünkü suçun amacı kamunun güvenliğini korumaktır.
D. Eylem: Bu suç, bir resmi belgenin bozulması, yok edilmesi veya gizlenmesi yoluyla işlenebilir. Bu eylemler, kanunda belirli bir şekilde tanımlanmadığı için suç, serbest bir şekilde işlenebilir. Bu eylemleri ayrı ayrı ele aldığımızda:
Belgenin yok edilmesi: Bir belgenin maddi varlığının herhangi bir şekilde ortadan kaldırılmasıdır.
Belgenin bozulması: Bir belgenin hukuki sonuç doğuramaz hale getirilmesidir. Bu, belgenin üstünün karalanması, bir kısmının yakılması veya üzerine su dökülmesi gibi eylemlerle gerçekleştirilebilir.
Belgenin gizlenmesi: Bir belgenin ilgili kişiler tarafından kullanılmasının engellenmesi amacıyla saklanmasıdır. Bu eylem sürekli bir suçtur; anlık bir gizleme eylemi yeterli değildir, bu gizlemenin belirli bir süre devam etmiş olması gerekir.
E. Suça Etki Eden Haller: Resmi belgenin bozulması, yok edilmesi veya gizlenmesi suçu, kamu görevlisi tarafından işlenirse ceza TCK madde 205'in ikinci cümlesine göre artırılır.
Suçun Manevi Unsuru Nedir?
Suçun manevi unsuru genel kastı içerir. Fail, bir belgeyi yok ederken, bozarken veya gizlerken hangi nedenle bu eylemi gerçekleştirdiğinin bir önemi olmaz. Ayrıca, suç olası kastla da işlenebilir. Ancak bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.
Suçun Nitelikli Hali Var Mıdır?
Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu, kanunun 1. fıkrasının ikinci cümlesi ile nitelikli hali tanımlar. Bu hükme göre, eğer suç bir kamu görevlisi tarafından işlenirse, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu durumda, bir kamu görevlisi resmi bir belgeyi bozarsa, yok ederse veya gizlerse, suçun nitelikli hali işlenmiş olacaktır.
Suç Şikayete Tabi Midir?
Suçun soruşturması ve kovuşturması re’sen yapılır. Bu bağlamda suç şikayete tabi değildir. Bir takip şartı bulunmadığı halde, suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde soruşturma izninin alınması gerekecektir.
Hangi Mahkemede Dava Görülür?
Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek fiilleri bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.
Suçta Zamanaşımı Var Mıdır?
Dava zamanaşımı, suç işlendikten belirli bir süre geçtikten sonra dava açılmamışsa, dava hakkının düşmesine neden olan bir sonuçtur. Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre içinde suç her zaman soruşturulabilir, ancak bu süre geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.
Suç Uzlaşmaya Tabi Midir?
Uzlaşma, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 253. Maddesi tarafından düzenlenir. Uzlaşma hükümlerine tabi suçlar, ilgili kanun maddelerinde belirtilmiştir. Ancak, resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu, uzlaşma hükümlerine tabi değildir.