Sigortasız İşçi Çalıştırma 2024 Nedir?
Sigortasız işçi çalıştırma, işverenin işçi adına Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bildirimini yapmaması ve işçinin sigorta primlerini ödememesi durumudur. Türkiye’de işverenler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği tüm çalışanlarını sigortalı olarak çalıştırmak zorundadır. Sigortasız işçi çalıştırma, işçilerin sağlık güvencesi, emeklilik hakları ve iş kazası sigortası gibi temel sosyal haklardan mahrum kalmasına yol açar.
Sigortasız İşçi Çalıştırma - İş Hukuku Avukatı
Sigortasız İşçi Çalıştırma ile ilgili sorularınızı İş Hukuku Avukatımızla birebir görüşme yaparak sorabilirsiniz. İş Hukuku Avukatımızla telefon görüşmesi oluşturmak için tıklayın.
İş Hukuku Avukatımızla Sigortasız İşçi Çalıştırma konusunu görüşmek için aşağıdaki bölümden Online Avukat Görüşme Randevusu oluşturabilirsiniz.
Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Cezası Nedir?
Türkiye'de sigortasız işçi çalıştırmanın cezası, işverenler için hem idari hem de mali yaptırımlar içermektedir. Sigortasız işçi çalıştırmanın cezası şu şekildedir:
İdari Para Cezası: Sigortasız işçi çalıştıran işverenlere her bir işçi için idari para cezası uygulanır. 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi gereği, sigortasız çalıştırılan her bir işçi için aylık brüt asgari ücretin iki katı kadar ceza kesilir. Bu ceza her ay için ayrı ayrı uygulanır.
Prim Borcu ve Gecikme Zammı: Sigortasız işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen primleri geriye dönük olarak ödemekle yükümlüdür. Bu primlere ayrıca gecikme zammı ve faiz uygulanır.
İhale Yasağı: 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesine göre, sigortasız işçi çalıştıran işverenler, kamu ihalelerine katılamazlar.
İş Sağlığı ve Güvenliği İhlali: Sigortasız işçi çalıştırma aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliği ihlali anlamına gelir. Bu da işverenin iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlarda ağır cezalarla karşılaşmasına neden olabilir.
Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Cezası Ne Kadar?
2024 yılı için sigortasız işçi çalıştırmanın cezası, her bir sigortasız işçi için aylık brüt asgari ücretin iki katı olarak hesaplanmaktadır. Örneğin, 2024 yılı asgari ücreti 14.000 TL olarak varsayılırsa, sigortasız çalıştırılan her bir işçi için aylık 28.000 TL ceza uygulanacaktır. Bu tutar her bir sigortasız işçi için ve her ay için ayrı ayrı hesaplanmaktadır.
Sigortasız İşçi Ne Yapmalı?
Sigortasız çalıştırılan işçiler, haklarını korumak ve işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak için şu adımları izleyebilir:
SGK'ya Şikayet: Sigortasız çalıştırıldığını fark eden işçi, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) başvurarak durumu bildirebilir. SGK, bu şikayet üzerine işveren hakkında inceleme başlatacaktır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi (ALO 170): İşçiler, ALO 170 üzerinden de ihbar yapabilirler. Bu hat, işçilerin haklarını aramalarına yardımcı olur ve gerekli yönlendirmeleri yapar.
İş Mahkemesine Başvuru: Sigortasız çalıştırılan işçi, iş mahkemesine başvurarak sigorta primlerinin ödenmesini talep edebilir. Mahkeme, işverenin geriye dönük prim ödemesine ve cezaların uygulanmasına karar verebilir.
İş Sözleşmesi ve Hak Talepleri: İşçiler, sigortasız çalıştırıldıkları dönem için kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını talep edebilirler.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Denetimini Kim Yapar?
Sigortasız işçi çalıştırma denetimlerini, Türkiye'de birkaç farklı kurum yürütmektedir:
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK): SGK, işyerlerinde denetim yaparak işçilerin sigortalı olup olmadığını kontrol eder. SGK müfettişleri, işverenlerin sigorta bildirimlerini ve prim ödemelerini denetler.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: Bakanlık bünyesindeki İş Teftiş Kurulu, iş sağlığı ve güvenliği ile birlikte sigortalılık denetimleri de yapar.
Belediyeler ve Vergi Daireleri: Yerel yönetimler ve vergi daireleri, kendi denetimleri sırasında işyerlerinde çalışanların sigortalılık durumlarını kontrol edebilirler.
İşçi Şikayetleri: Çalışanların yapmış olduğu şikayetler de denetimlerin başlamasında önemli bir rol oynar. İşçiler, sigortasız çalıştırıldıklarını bildirdiklerinde SGK ve diğer ilgili kurumlar tarafından inceleme başlatılır.
Sigortasız Çalıştırılan İşçinin Yargı Yolu ve Dava Süreci
Sigortasız çalıştırılan işçiler, sosyal güvenlik haklarının korunması ve geriye dönük sigorta primlerinin ödenmesi için yargı yoluna başvurabilirler. İşçilerin bu durumda izleyebileceği yargı yolları ve dava süreci şu şekildedir:
1. İş Mahkemesine Başvuru
Sigortasız çalıştırılan işçiler, haklarını aramak için iş mahkemesine başvurabilirler. İş mahkemesi, işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıkların çözüldüğü birinci derece mahkemedir. İşçilerin, iş mahkemesinde açabilecekleri davalar arasında hizmet tespiti davası da bulunur.
Hizmet Tespiti Davası: Sigortasız çalıştırıldığını iddia eden işçi, çalıştığı süre boyunca sigortalı olmadığını ve bu sürelerin sigortalı hizmet olarak tespit edilmesini talep etmek için hizmet tespiti davası açabilir. Bu dava, işçinin çalıştığı sürenin SGK'ya bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi durumunda açılır.
2. Dava Açma Süreci ve Gereklilikler
Hizmet tespiti davası açmak isteyen işçinin izlemesi gereken adımlar şunlardır:
Dava Açma Süresi: Hizmet tespiti davası, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren 5 yıl içerisinde açılmalıdır. Bu süre, işçinin hizmet tespitini talep etmesi için yasal süre olarak belirlenmiştir. Sürenin aşılması durumunda, hak düşürücü süre nedeniyle dava reddedilebilir.
Delillerin Hazırlanması: İşçi, sigortasız çalıştırıldığı süreyi kanıtlamak için yazılı deliller (işe giriş-çıkış belgeleri, maaş bordroları, tanık ifadeleri gibi) sunmalıdır. İşçi, çalıştığı süre boyunca sigorta primlerinin ödenmediğini tanık beyanları, yazılı belgeler veya diğer delillerle ispatlamak zorundadır.
Dava dilekçesi ve Yetkili Yargı Yeri: İşçi, bulunduğu il veya ilçedeki iş mahkemesine başvuruda bulunarak hizmet tespiti davasını açar. Davanın açılması için dilekçe hazırlanması ve bu dilekçede, işçinin çalıştığı işyeri, çalıştığı süreler, yaptığı işin niteliği gibi bilgilerin detaylı şekilde belirtilmesi gerekir.
Mahkeme Süreci: Mahkeme, işçinin sunduğu delilleri değerlendirir ve gerekirse tanık ifadelerini dinler. Mahkeme, işçinin sigortasız çalıştığı sürelerin tespit edilmesine karar verirse, bu süreler geriye dönük olarak sigortalı hizmet süresi olarak kabul edilir ve SGK tarafından primlerin tahsil edilmesi sağlanır.
3. Dava Sonrası Süreç
Mahkeme kararı ile işçinin sigortasız çalıştığı süreler tespit edildikten sonra SGK, bu süreler için işverenden geriye dönük prim borcunu tahsil eder. Ayrıca, gecikme cezası ve faizi de işverenin ödeyeceği tutara eklenir.
Sigortasız işçi çalıştırma, hem işverenler için ciddi mali ve hukuki sonuçlar doğurmakta, hem de işçilerin temel haklarını ihlal etmektedir. Türkiye’de mevzuat, işçilerin sigortalı çalıştırılmasını zorunlu kılmakta ve bu kurala uymayan işverenlere ağır yaptırımlar uygulamaktadır. İşçiler ise haklarını aramak için SGK'ya şikayette bulunabilir, yargı yoluna başvurabilir ve ilgili kamu kurumlarından destek alabilirler. Sigortalılık, hem işçi hem de işveren açısından önemlidir ve ihlali ciddi sonuçlar doğurur.
Comentarios