Sosyal medya kullanımı çok yaygın olduğu için bu mecralardan hakaret suçu (TCK 125 suçu) işlemek de oldukça yaygındır. Twitter, Facebook, YouTube, İnstagram vb. sosyal medyadan hakaret edildiği zaman bu, Türk Ceza Kanunu anlamında suç teşkil eder. Facebook paylaşımlarında hakaret, Twitter’dan hakaret içeren tweet ve DM mesajları, Instagram üzerinden fotoğrafa hakaret içerikli yorum yazma vb. birçok şekilde internetten hakaret suçu işlenmektedir. Bunların tamamı bakımından suç duyurusunda bulunma ve tazminat talep etme imkanı söz konusudur.
Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu 125. – 131. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu maddelerde hakaret suçunun temel işleniş şekli ve cezası, nitelikli işleniş şekli ve cezası ve yargılamaya ilişkin meseleler yer almıştır. Sosyal medyadan hakaret suçu, aslında temel hakaret suçunun nitelikli halidir.
Sosyal medya veya internet üzerinden işlenen hakaret suçu iki farklı eylem biçimiyle işlenebilir:
Belli somut bir durum ve olgunun isnat edilmesi suretiyle kişinin şeref ve saygınlığının zedelenmesi. Örneğin, bir kimseye internet yoluyla “telefon çaldın sen hırsızsın” demek hakaret suçuna vücut verir.
Genel ve soyut nitelikteki söz ve davranışlarla kişinin değersizleştirilmesi, rencide edilmesi. Örneğin, bir kimseye internet üzerinden “şerefsiz” demek hakaret suçu oluşturur.
TCK 125 uyarınca hakaret suçunun cezası 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezasına neden olur ya da buna eş olarak adli para cezasına dönüştürülür. Ancak hakaret suçunun alenen işlenmesi durumunda ceza 1/6 oranında artırılmaktadır. Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları da hakaret suçunun alenen işlenmesi olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle, sosyal medyada işlenen hakaret suçları için de aynı ceza hükümleri uygulanmaktadır. Buna göre, sosyal medya üzerinden hakaret suçu işlenmesi durumunda, ceza 3,5 ay ile 28 ay arasında değişen hapis cezası veya hakaret suçuna verilen adli para cezasından 1/6 oranında daha fazla bir adli para cezası olabilir.
Ancak bu ceza hükümleri sadece basit hakaret suçları için geçerlidir. Sosyal medya üzerinden kamu görevlilerine karşı hakaret suçu işlenmesi, dini, felsefi veya siyasi görüşlerin aşağılanması veya bir kamu kuruluşuna karşı hakaret suçu işlenmesi gibi durumlarda ceza daha ağır olabilir. Bu gibi durumlarda ceza, 1 yıl 2 aydan başlayarak artabilir ve hatta 3/4 oranında artırılabilir. Ancak bazı durumlarda cezanın indirimi veya iptali de mümkündür. Örneğin, karşılıklı hakaret durumlarında veya hakaret isnadının kanıtlanamadığı durumlarda ceza verilmeyebilir. Ayrıca, haksız bir fiile karşı yapılan hakaretlerde de cezanın indirimi söz konusu olabilir.
İnternetten İleti Yoluyla Hakaret Suçu Nedir?
5237 sayılı TCK’nın 125/2 maddesi, ileti yoluyla hakaret edilmesini suç olarak kabul etmiştir. İleti yoluyla yapılan hakaretlerin ceza miktarları aynı olsa da; bir kısmı huzurda hakaret suçu, bir kısmı da gıyapta hakaret suçu kapsamında cezalandırılmaktadır. İleti yoluyla hakaret suçunun “huzurda” oluşabilmesi için iletiyi gönderenin fiili icra ederken mağduru hedeflemesi veya mağdurun fiilini öğrenebileceğini istemesi şarttır. Örneğin, whatsapp mesajını mağdurdan başka birisine gönderilmiş ancak tesadüfen mağdur tarafından öğrenilmiş ise, huzurda hakaret suçu unsurları meydana gelmez. “Gıyapta hakaret” suçunun oluşması için de bu mesajın en az 3 kişiye gönderilmesi veya 3 kişinin bulunduğu ortak bir mesajlaşma grubuna gönderilmesi gerekir. İleti yoluyla işlenen hakaret suçunun cezası da üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır.
TCK m.125/2 anlamında ileti olarak kabul edilen iletişim vasıtaları şunlardır:
Mektup,
E-mail (e-posta),
Whatsapp/Telegram mesajları, Whatsapp/Telegram gruplarına gönderilen mesajlar,
Cep telefonuyla SMS,
Telefon konuşmaları,
İnstagram, twitter, facebook vb. sosyal medya hesaplarından DM (Direct Message) yoluyla mesajlaşma.
Sosyal Medyadan Hakaret Suçunun Hapis Cezası Ne Kadardır?
Hakaret suçunun basit şekilde işlenmesi halinde cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası şeklindedir. Ancak sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları aleni olduğundan, hakaret suçunun cezası 1/6 oranında artırılır.
Sosyal Medyadan Hakaret Suçunda Cezayı Artıran Haller
Hakaret suçunun;
Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret edilmesi halinde verilecek olan cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz.
Kişinin siyasi, sosyal veya felsefi düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uymasından ve bu sebeple kutsal saydığı değerlerine hakaret edilmesi halinde verilecek olan cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz.
Ancak sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları aleni olduğundan, hakaret suçunun cezası 1/6 oranında artırılır.
Sosyal Medyadan Hakaret Suçunda Cezayı Azaltan Yahut Kaldıran Haller
Kişiye yöneltilen fiilin ispat edilmesiyle birlikte hakaret suçundan bahsedilemez.
Örneğin sosyal medya üzerinden bir kişiye hırsız olduğuna dair bir isnatta bulundunuz. Daha sonra o hırsızlık suçundan o kişiye bir dava açılmışsa ve hırsızlık suçu işlediği kesinleşmişse hakaret suçu oluşmaz.
Bir kişi, kendisine karşı yapılmış haksız bir fiile yönelik olarak hakarette bulunmuşsa, cezasında indirim yapılır veya hiç ceza verilmez. Bu haksız fiilin suç olup olmaması önemli değildir.
Karşılıklı hakaret söz konusu olduğunda cezada indirim yapılır veya hiç ceza verilmez.
Sosyal Medyadan İşlenen Hakaret Suçu Nasıl Kanıtlanır?
Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçu daha kolay ispat edilebilir. Tabi ki somut olayın özelliklerine göre değişebileceği unutulmamalıdır. Sosyal medya uygulamaları üzerinden hakarete uğrayan kişi; ekran fotoğrafı, video kaydı alarak somut delil elde edebilir. Hakaret eden kişinin IP bilgisi mahkemeden talep edilebilir. Aynı zamanda internet servis sağlayıcılarından öğrenilebilir. IP adres bilgisi ile failin kimliği tespit edilebilir. Fail sosyal medya üzerinden hakaret paylaşımlarını silmiş veya hesabını kapatmış olabilir. Bu durumda tanıkla ispat yoluna gidilebilir. Ancak tanık olarak gösterilen kişilerin güvenirliliği konusunda hakimde kanaat oluşturması gerekir.
Sosyal Medyadan Hakaret Nereye Şikayet Edilir?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçunun takibi şikayete bağlıdır. Mağdurun, hakaret edeni veya hakareti öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanması gerekir. Sosyal medya üzerinden hakarete uğrayan kişi kolluk kuvvetlerine veya savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Ancak hakaret suçu bir kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmişse takibi şikayete bağlı değildir.
Comments