Ülkemizde meydana gelen depremlerin yol açtığı ekonomik kayıpların telafisi için vergi düzenlemeleri ve afetzedelerin başvuracağı yolları düzenleyen 7456 sayılı kanun Resmi Gazete’de yayınladı. 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“Kanun”) kapsamında Depremden kaynaklanan iş ve işlemlere ilişkin yapılan değişikliklerin detaylarına aşağıda yer verilmiştir. İlgili kanunun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Kanun ile 06/02/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde 7269 sayılı kanun kapsamında “hak sahipliği” başvurularının usul ve esasları şu şekilde düzenlenmiştir:
Kanundan faydalanmak suretiyle inşaat kredisi verilmesini ya da bina yaptırılmasını isteyenlerin hak sahipliği başvurusunun yapılacağına dair duyuru, mahallinde mülki idare amirliğince ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı resmî internet sitesinde ilan edilecektir. Duyuruda, ilan tarihinden itibaren iki ay içinde mahallinde mülki idare amirliklerine (valilik, kaymakamlık, il özel idaresi) veya Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca belirlenen başvuru merkezlerine yazılı olarak ya da e-Devlet Kapısı üzerinden başvuru yapılabileceği açıklanacak. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı gerektiğinde başvurular için en fazla bir ay ek süre verebilme hakkına sahip olacaktır.
Başvuru sonuçları, mahallinde mülki idare amirliğince, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı resmî internet sitesinde ve e-Devlet Kapısı üzerinden ilan edilecek. Bu kanun uyarınca yapılacak ilanlar, 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçecek ve hak düşürücü niteliğe sahip olacaktır.
Hak sahibi kabul edilmeyenler, 15 gün içinde mahallinde mülki idare amirliklerine veya Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen başvuru merkezlerine yazılı olarak ya da e-Devlet Kapısı üzerinden itiraz edebileceklerdir
Acil Yıktırılacak, Ağır Hasarlı ve Güçlendirilemeyen Orta Hasarlı Konutlarda Hak Sahipliği Şartı Olan DASK ve Ruhsat Zorunluluğu Kaldırıldı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı fen heyetleri tarafından tespit edilmiş olan yıkık veya ağır hasarlı konut, işyeri ve ahır sahibi afetzedeler için Kanun hükümleri gereğince hak sahibi olmak ve borçlandırmaları yapılmak kaydıyla konut, işyeri, ahır ve her türlü altyapı ve sosyal donatıların inşası veya kredi desteği sağlanmasına ilişkin olarak aranan binanın ruhsatlı olması ve DASK yaptırmış olma şartı kaldırıldı. Böylece ruhsatı veya DASK kaydı bulunmayan binaların malikleri de hak sahibi olabilecektir.
Aynı hükümler orta hasarlı olarak tespit edilen ve güçlendirilmesi fen ve sanat kurallarına göre elverişli olmadığı için yıktırılan konut, işyeri ve ahırlarla ilgili de uygulanabilecek.
Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi Olarak Kabul Edilen Yerlerde Depremlerin Yol Açtığı Hasarların Giderilmesi Amacıyla Yapılacak Olan Finansal İşlemlerde Harç ve Vergi Muafiyeti Getirildi.
Hasarların giderilmesi amacıyla uluslararası kuruluşlardan sağlanacak dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerin uygulanması dolayısıyla taşınmaz malların alım, satım, ipotek, tapu-kadastro işlemleri, satın alınacak yahut yeniden inşa edilecek veya onarılacak taşınır ve taşınmaz mallarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler, yapım işleri ve altyapı ile ilgili her türlü belediye işlemleri ve bu uygulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim, katılma payı, ücret ve harçtan istisna sayılacak.
Depremlerin yol açtığı hasarların giderilmesi amacıyla yürütülen ulusal ve uluslararası projeler kapsamında ilgili tüm yapı çalışmalarında harç ve vergi istisnası getirildi.
Deprem Nedeniyle Zarar Gören Kültür ve Tabiat Varlıklarının Yeniden İnşası Kapsamında Kültür Bakanlığı Döner Sermayeden Kaynak Aktarabilecek
Kanunun 5. Maddesi ile Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanununun 4 üncü maddesine eklemeler yapılmıştır.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında yer alan doğal afetler sebebiyle tahrip olan taşınır veya taşınmaz kültür varlıklarının ihyası veya yeniden inşası amacıyla yapılacak iş ve hizmetler ile kültür ve turizm yatırımlarıyla doğrudan bağlantılı olmak kaydıyla yatırım projeleri ve bunların zorunlu altyapı hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla döner sermaye bütçesinden Kültür ve Turizm Bakanının onayıyla genel bütçeye kaynak aktarabilecek.
Afetzedelere Bağışlanacak Konutların İnşası İçin Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Yapılacak Teslimler Vergiden İstisna Sayılacak.
Kanunun 9. maddesi ile Afetzedeler bağışlanacak binalar ile ilgili 3065 sayılı Kanuna eklemeler yapılmıştır.
6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetler, 31/12/2024 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna olacaktır.
Kanun ile Orta Hasar Ve Üzeri Hasarlı Olarak Tespit Edilen Yapıların Yerinde Yeniden Yapımına Yönelik İş Ve İşlemler Belirlendi
Kanunun 26. Maddesi ile 7452 sayılı Kanuna ek madde eklenmek suretiyle düzenlemeler yapılmıştır. İlgili ek madde ile Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen yerlerde, orta hasar ve üzeri hasarlı olarak tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapımına yönelik iş ve işlemler belirlenmiştir.
Buna göre, yeni bir müteahhitle anlaşma sağlanmasını mümkün hale getirebilmek için uygulama yapılacak parsellerde daha önce imzalanmış olan inşaat yapımına ilişkin sözleşmeler, maliklerin salt çoğunluğunun alacağı karara istinaden ruhsat vermeye yetkili idarece feshedilebilecek. Yeni yapı yapılmasını sağlamak üzere; yıkılmış olan yapıların bulunduğu parsellerde yıkılmış yapılara ilişkin kat irtifakı veya kat mülkiyeti resen terkin edilerek malikleri adına payları oranında tescil edilecek. Bu taşınmazların sicilinde bulunan ayni ve şahsi haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan şerhler, hisseler üzerinde devam edecek ve bu hak ve şerhler tapuda yapılacak işlemlere engel teşkil etmeyecek.
Hangi malike hangi bağımsız birimin verileceği konusunda yaşanabilecek problemleri önlemek için maliklere ait taşınmazlar ile inşa edilecek yeni yapıların değeri Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı olarak faaliyet gösteren lisanslı değerleme kuruluşlarına tespit ettirilecek ve hangi malike hangi bağımsız birimin verileceği bu değerler gözetilerek yapılacak.
Yapılacak yeni uygulamaların ve ilgili idareler/kurum ve kuruluşlar nezdinde, maliklerin tamamının muvafakatiyle yürütülmesi gereken tüm iş ve işlemler hisseleri oranında maliklerin salt çoğunluğu ile alacağı karara istinaden yapılacak. Anlaşma sağlanamayan, vefat etmiş olup mirasçılarına ulaşılamayan, yurt dışında olma, nerede olduğunun bilinememesi gibi sebeplerle kendisine ulaşılamayan maliklerin hisseleri, yapım işi tamamlanıp malikleri adına tescil edilinceye kadar geçici olarak tapuda Hazine adına tescil edilecek.
Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamında yapılan yardımlar da gözetilerek maliklere bir konut ve bir iş yeri için hibe ve talep etmeleri halinde yapım kredisi verilecek. Anlaşma sağlanamadığı veya kendisine ulaşılamadığı için Hazine adına tescil olunan hisselerin yapım maliyetini ise Hazine karşılayacak.
Müteahhitten kaynaklanan sebeplerle, bir yıl içinde yeni yapının yapım işine başlanmamış veya yapım işi belirli bir seviyede durdurulmuş ve en az altı aydır projenin bitirilmesini gerektirecek seviyede ekip ve ekipmanla inşai faaliyete devam edilmiyor ise yapılan sözleşmelerin feshi için hisseleri oranında maliklerin salt çoğunluğu ile karar alınabilecek.