YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI NEDİR? NE ŞARTLARDA KULLANILABİLİR?
Yıllık izin, bir işyerinde, işe başlanan günden itibaren en az 1 yıl çalışan işçilere tanınan ve Anayasada da düzenleme alanı bulmuş bir dinlenme hakkıdır. Yıllık izin düzenlemesi emredici hüküm niteliğinde olmakla birlikte bu haktan vazgeçilmesi de mümkün değildir. Yıllık izin hakkına sahip olmak için gerçekleşmesi gereken birtakım koşullar mevcuttur.
Yıllık Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Kazanılır?
Yıllık izin hakkına sahip olmak için gerçekleşmesi gereken birtakım koşullar mevcuttur. Bu şartlardan ilki bir işyerinde en az 1 sene çalışma koşuludur. Bir diğer koşul da bu süresinin aynı işveren için çalışılarak geçirilmesidir. Bir başka ifade ile bir işçinin yıllık izine hak kazanması için işçinin, aynı işverenin aynı ya da farklı işyerlerinde çalıştıkları sürelerin de dahil edilmek sureti ile en az 1 yıl olması şartı söz konusudur.
Bir Fabrikada İşçi Olarak Çalışıyorum Yıllık İzin Süremi Nasıl Öğrenebilirim?
İşçilere verilebilecek en az yıllık ücretli izin süreleri kanunda aşağıdaki gibi düzenlenmiş olup kıdeminize göre hak etmiş olduğunuz minimum yıllık izin sürenizi hesaplamanız mümkündür.
1-) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) kıdemi olanlara 14 günden,
2-) 5 yıldan fazla 15 yıldan az kıdemi olanlara 20 günden,
3-) 15 yıl(dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az izin yıllık izin verilemeyecektir.
Burada şunu belirtmek gerekir, kanuni olarak düzenlenen ve yukarıda belirtilen süreler işveren tarafından verilmesi zorunlu olan asgari sürelerdir. Bu sürelerin iş sözleşmeleri ile veya toplu iş sözleşmeleriyle bu sürelerin arttırılması mümkündür.
Ayrıca 50 yaş ve üzeri işçiler ve 18 yaşından küçük işçiler için de kıdem süresine bakılmaksızın en az 20 günlük yıllık izin hakları olacaktır.
Maden İşçisi Olarak 6 Yıldır Çalışıyorum Yıllık Ücretli İzin Sürem Ne Kadardır?
Yeraltında çalışan işçilerde yukarıda yazılan süreler değişiklik göstermektedir. Yeraltında çalışanlar için işveren tarafından verilmesi gereken minimum yıllık izin süreleri;
1-) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 18 gün,
2-) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 24 gün,
3-) 15 yıl(dahil) ve daha fazla olanlara 30 gündür.
Yıllık Ücretli İzin Hakkımı Nasıl Kullanılabilirim?
Yasal olarak yıllık izin kullanmak isteyen işçi, bu isteğini yıllık izin kullanmak istediği tarihten en az 1 ay önceden işverene bildirmelidir. Yıllık ücretli izin yönetmeliğinin 8. maddesinde; işverenin işçinin izin kullanma tarihi ile bağlı olmadığı, işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak izin döneminin belirleneceği ifade edilmiştir.
Yıllık Ücretli İzin Hakkımı Bölerek Kullanabilir Miyim?
Kural olarak Anayasa’nın ve İş Kanunu’nun belirtmiş olduğu hususu yıllık iznin bölünemeyeceği ve sürekliliğinin esas olduğu olsa da bu kural emredici nitelikte değildir. Bu durumda şayet işçi ve işveren anlaşırsa yıllık izin sürelerinin, bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en fazla üçe bölünmesi mümkün olacaktır.
Komisyon Ücreti Usulü İle Çalışıyorum. Yıllık İzinde Bana Verilecek Ücretin Hesabı Nasıl ve Neye Göre Yapılacak?
Belirli olmayan bir tutar ve süre üzerinden çalışan bir işçi iseniz bir diğer ifadeyle haftalık veya aylık olarak belli bir ücrete tabii değilseniz (komisyon ücreti, kâra katılma, yüzde usulü çalışma vs. bu türe dahildir.) sizin için izin süresinde verilecek olan ücret son bir yıllık süre içinde kazandığınız ücretin fiili olarak çalıştığınız günlere bölünmesi suretiyle elde edilecek ortalama üzerinden hesaplanacaktır.
Yüzde usulü ile çalışan işçiler için ise bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenecektir.
İşverenim İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetti. Kullanmadığım Yıllık Ücretli İznim Var. Bu Konuda Ne Yapabilirim?
Detaylı bir şekilde yukarıda izah ettiğimiz üzere asıl olan yıllık izin hakkını hak eden işçinin bu hakkı izleyen yıl için kullanmasıdır. Bu hak kural olarak bölünemez ve süreklilik arz eden bir haktır. İş sözleşmesi ne şekilde sona ererse ersin sona ermesinin ardından halen kullanmadığınız yıllık izin hakkınız mevcut ise bu hakkın ücrete dönüştürülmesi mümkün olabilecektir. Ancak iş sözleşmesi devam ederken yıllık iznin ücrete dönüştürülmesi mümkün değildir.
Bu halde iş sözleşmenizin haklı ya da haksız nedenle feshedilmiş olması, yıllık izin hakkınızın ücrete dönüştürülmesini engellemeyecektir. Ayrıca işçi tarafından kullanılmayan yıllık izinler iş sözleşmesi devam ettiği sürece zaman aşımına uğramayacak ve bir sonraki yıla devrolacaktır. İŞ sözleşmesiyle bunun aksine bir düzenleme yapılması da yasaktır. Anayasa’da ve İş Kanunu’nda asgari düzeyde belirtilen yıllık izin her işçinin yasal hakkıdır.
Yıllık İzin Hakkı Talep Etmeme Rağmen Verilmeyen İşçilerin Sahip Olduğu Haklar
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki yukarıda da bahsedildiği üzere yıllık ücretli iznin kullanılma zamanı için tarafların mutabakatı gerekmektedir. Bir işçi işverenin görüşünü almaksızın istediği zaman yıllık ücretli izne ayrılamaz. Ancak yıllık ücretli izin hakkınız talep etmenize rağmen işvereniniz tarafından verilmiyorsa bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir ayrıca haklı nedenle iş sözleşmenizi derhal fesih hakkınızı kullanabilirsiniz. Fakat bu işlemler alanında uzman bir kişi tarafından yapılmadığı takdirde hak kaybına uğramanız muhtemeldir. Bu nedenle bir adım atmadan önce uzman bir avukata danışmanız ve bu şekilde ilerlemenizin önemini vurgulamak istiyoruz.
İşveren somut bir gerekçe olmaksızın belli bir kişi veya kesimi kasıtlı olarak ayırıyor ve bir kısım işçi ve işçi grubuna yıllık izin hakkını veriyor diğerlerine vermiyorsa işveren eşitlik ilkesine aykırı davranıyor demektir. Bu halde işvereniniz bunu sizin cinsiyetiniz, diliniz, ırkınız gibi özelliklerinizden dolayı yapıyorsa ayrımcılık tazminatı talep etme, bu nedenler olmamasına rağmen size diğer işçilerden farklı olarak haklarınızı kullandırtmıyorsa size mobbing uyguluyor olma ihtimali gözetilerek manevi tazminat talep etme hakkınız olacaktır. Mobbinge ilişkin detaylı açıklamaları konuyla ilgili yazımızda bulabilirsiniz.
Bu yazımızda belirtilenler yalnızca bilgi verme amaçlı olup hak kaybı yaşanmamanız için bu konularda yaşadığınız uyuşmazlıklara ilişkin mutlaka uzman bir avukattan destek almanızı tavsiye ederiz.
Detaylı bilgi almak için, online avukat danışma hizmeti kapsamında yazının sahibi uzman avukatımıza aşağıda bulunan buton aracılığıyla sorunuzu sorabilirsiniz.
Bình luận