İcra Hukuku

İcra Hukuku Nedir?

Alacaklının tahsil edemediği alacağını devlet gücü kullanarak borçludan alınmasını sağlayan hukuk yoluna icra takibi denmektedir. İcra hukuku da icra takibi ile işlemleri düzenleyen hukuk dalıdır. Ülkemizde 2004 sayılı İcra İflas Kanunu icra hukukuna dair hükümler düzenlemektedir.

Türk hukukuna göre ihkak-ı hak yasaktır. Dolayısıyla alacaklı zor kullanarak alacağını elde edemez. Alacaklı borç tutarını borçludan talep etmesine rağmen elde edememişse icra dairesine başvuruda bulunabilir. İcra hukukuna göre icra takibi başlatılması ile borçlu üzerinde doğrudan haciz işlemi uygulanmayacaktır. Haciz işleminin başlayabilmesi için ayrıca alacaklının haciz talebinde bulunması gerekmektedir. 

​

İcra Hukuku Konuları Nelerdir?

İcra süreci, icra takibinin başlatılmasından borcun alacaklıya ödenmesine kadar olan bir süreçtir. Bu süreçte icra takibi talebi, icra takibine itiraz, icra takibine itirazın kaldırılması, haciz talebi, ipotekli ve haczedilen eşyanın satılması talebi, paranın alacaklıya ödenmesi işlemleri gerçekleşmektedir. İcra hukuku ayrıca iflas işlemlerini de düzenlenmektedir. Nitekim bu hukuk dalı İcra İflas hukuku olarak da adlandırılmaktadır. İcra iflas daireleri hakkında iflas kararı verilen tacirler hakkında iflas işlemlerini de yürütmektedir. 

İcra Takibi Nedir?

Alacaklının borçludan icra dairesi vasıtası ile borç miktarını talep ettiği hukuki süreç icra takibidir. İcra takibi, alacaklının icra takibi talebinde bulunması ile başlar. İcra takibi talebinde alacaklı borçlu, borç miktarı ve borçla ilgili bilgiler sunacaktır. Söz konusu icra takibini icra dairesi borçluya tebliğ edecektir. Takip borçlusu icra takibine 7 gün içinde itiraz etmezse icra alacaklısı haciz işlemi talebinde bulunabilir. Diğer bir ihtimalde, borçlu 7 gün içinde itiraz etmesi halinde alacaklı 7 gün içerisinde icra takibine itiraz kaldırılması talebinde bulunması gerekir. Aksi halde icra takibi işlemleri duracaktır. 

​

Haciz Nedir? 

Borcunu ödemeyen borçlunun sahip olduğu eşyalara satılmak üzere el konulması haciz işlemidir. Haciz, icra hukuku içerisinde yer alan önemli konulardan bir tanesidir. İcra takibinin kesinleşmesi ile birlikte borçlu halen borcunu ödememişse alacaklının haciz talebinde bulunma hakkı bulunmaktadır. Dolayısıyla icra takibi kesinleşmeden alacaklı haciz talebinde bulunamaz. Haciz talebi kabul edildikten sonra icra memurları borçlunun borcunu ödemeye yetecek kadar malına el koyacaktır. Ancak icra memurlarının borçlunun bütün mallarını haczetmesi mümkün değildir. İcra İflas Kanunu madde 82'ye göre borçluya ait bazı eşyaları haczedilemez. Örneğin; devlet malları, borçlu için gerekli eşya, emekli maaşları ve borçlunun haline münasip evi haczedilemez. 

İlamsız ve İlamlı İcra Nedir?

İlamsız icra, alacaklının elinde mahkeme kararı olmadan yaptığı icra takibidir. İlamlı icra ise alacaklının mahkeme kararı belgesi yani ilam ile icra takibi başlatmasıdır. İlamlı icra ile ilamsız icra arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin borçlu ilamlı icrada borca itiraz edemez. Çünkü ilam ve ilam niteliğindeki belge borcu ispat etmektedir. Alacaklılar mahkeme kararlarının yanı sıra mahkeme huzurunda yapılan sulh ve kabuller, para borcu ikrarı içeren düzenleme şeklinde noter senetleri ile de ilamlı icra takibi yapma hakkı vardır. 

​

İflas Nedir?

İflas yoluyla takip, tacir kişilerin borçlarının varlıklarını karşılayamaması durumunda uygulanan takip usulüdür. Ancak iflas kararını asliye ticaret mahkemesinin vermesi gerekmektedir. İflas işlemlerini iflas daireleri ve iflas masası yürütür. Bununla beraber Türk Ticaret Kanunu madde 18'e göre tacirler iflasa tabi kişilerdir. Hem gerçek kişi tacirler ve hem de tüzel kişi tacirler için mahkemenin iflas kararı vermesi mümkündür. Fakat tacir olmayan kişiler hakkında iflas hükümlerinin uygulanması mümkün değildir. Tacir olmayan kişiler hakkında ancak icra takibi işlemleri yapılabilir. 

​

İcra Hukuku Yargıtay Kararları

Borçlu ilamlı takibe ancak Kanunda yer alan nedenlerle itiraz edebilir. İlamlı icrada temel ilkeler bulunmaktadır. Bir ilamlı takip yapılabilmesi için, ilam açık, net, likit, eda hükmü içermelidir. İlamda borçlunun kim olduğu, takipte muhatabın kim olduğu hususunda hiçbir şüphe olmamalıdır. İlamın kime karşı olduğu mevzuunda duraksama olmamalıdır. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi  2015/1133 E.  ,  2017/1779 K.)

İlamda taraf olarak yer almayan, icra takibi talebinde borçlu olarak bulunmayan davacıya icra takibi gönderilmesi ilamlı icra hükümlerine aykırılık teşkil eder.(Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2016/21896 E.  ,  2017/1403 K.) İcra takibi alacaklısının elinde ilam varsa ancak alacaklı ilamsız icra takibi başlatmışsa bu işlemi Yargıtay usule aykırı bulmuştur. Söz konusu kararında Yargıtay alacaklının söz konusu davranışının dürüstlük kuralına aykırılık oluşturduğuna karar vermiştir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2013/16405 E.  ,  2013/25098 K. )

Eşin rızası olmadan aile konutunun devri veya aile konutu üzerinde başkası lehine ipotek kurulması mümkün değildir. Ancak aile konutunun cebri satışlarında eşin rızasının bulunması şartı bulunmamaktadır. Bu nedenle aile konutu üzerinde eşin rızası olmadan başka bir kişi lehine kurulan ipoteğe bağlı olarak icra takibinde konutun paraya çevrilmesi mümkündür. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu  2021/578 E.  ,  2022/601 K.)

İcra hukuku işlemleriniz ile ilgili olarak büromuzla iletişime geçerek hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.