03.03.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (“Kararname”) ile ülkemizde meydana gelen deprem neticesinde kamu ihale sürecindeki bazı kurallar ile süreler hakkında önemli değişikliklere gidilmiştir. Buna ilaveten, vergi dairelerince tatbik edilen hacizlerin kaldırılması ve bazı alacakların ertelenmesi de kararnamenin kapsamına dahil edilmiştir. (03.03.2023 tarihli ve 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 127 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi) Yapılan başlıca değişiklikler sırasıyla şu şekildedir:
Yargı alanında sürelerin durmasına dair düzenlemeler içeren 120 sayılı OHAL Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2. maddesinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (“KİK”) açısından OHAL ilan edilen haller haricindeki ihalelerde uygulanmayacağı kararlaştırılmıştır. (Kararname m. 2/1)
Bu kuralın istisnasını ise KİK’te öngörülen şikayet ve itirazen şikayet başvuruları oluşturmaktadır. Başka bir deyişle, kamu ihaleleri kapsamında şikayet ve itirazen şikayet süreleri tüm ülkede durmuştur.
Buna karşılık, OHAL ilan edilen illerde KİK kapsamındaki tüm sürelerin durduğuna dikkat edilmelidir.
Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihalelere ilişkin olup 120 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin adli yargı sürelerine ilişkin hükümleri uyarınca durdurulan süreler ise bu Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen üçüncü günü işlemeye başlar.
OHAL ilan edilen illerde ortaya çıkan ihtiyaçların daha kolay karşılanabilmesi amacıyla bir takım kolaylaştırıcı hükümler öngörülmüştür.
KİK kapsamında normal kamu ihale süreçleri için uygulanan ön mali kontrol yapılması şartı için öngörülen süreler, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması için öngörülen süreler ve kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesine ilişkin süreler durmuştur. (Kararname m. 2/3)
Kararname ile OHAL ilan edilen illerde devam eden sözleşmeler açısından da birtakım düzenlemelere gidilmiştir:
Sözleşmenin tarafı olan idareye, depremden kaynaklanan mücbir sebep hali sebebiyle sözleşme konusu işin ifasının imkansız kaldığının veya sözleşme konusu işe ihtiyaç kalmadığının anlaşılması halinde sözleşmenin feshi ve tasfiye imkanı getirilmiştir. (Kararname m. 3/1-a)
Aynı zamanda, bir defaya mahsus olmak üzere yüklenicinin başvurusu üzerine idare, sözleşmenin devrine karar verebilir. Sözleşmenin devrine karar verilebilmesi için iki farklı halde mümkündür:
Ticari merkezi OHAL ilan edilen illerde bulunan yüklenicinin OHAL bölgesi dışındaki bir yerde yüklenici olduğu sözleşmeler devredilebilir.
Şubesi OHAL ilan edilen illerde bulunan yüklenicinin, aynı şubesi tarafından OHAL ilan edilmeyen illerde yükleniminde bulunan sözleşmeleri devredilebilir. (Kararname m. 3/2)
Bu kapsamda düzenlenecek fesihnamelerden ve devir sözleşmelerinden damga vergisi alınmayacağına da dikkat edilmelidir.
Kararname kapsamında, daha önceki tarihlerde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın mücbir sebep ilanı yaptığı illerdeki vergi dairelerinin deprem tarihi öncesinde tatbik ettiği hacizlerin kaldırılmasına karar verilmiştir. (Kararname m. 6)
Bu madde kapsamındaki mücbir sebep halinin OHAL ilan edilen illerden daha geniş bir bölgeyi kapsadığına dikkat edilmelidir.
Kaldırılan hacizlerin kapsamını ise bankalar, Merkezi Kayıt Kuruluşu ve PTT nezdindeki malvarlıkları oluşturmaktadır.
Teminat gösterilen varlıklara tatbik edilen hacizler ise madde kapsamının dışında bırakılmıştır.
Son olarak, bu Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerdeki bazı alacakların ertelenmesine karar verilmiştir. Ertelenen alacakların kapsamı ise şu şekildedir:
Orman Kanunu gereğince Devlet ormanlarında verilen izinler ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından Devlet İhale Kanunu gereğince kiraya verilen mesire yerleri, orman parkları ve taşınmazlardan alınacak bedeller.
Millî Parklar Kanununa tabi yerlerde Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılan kiralamalardan 06.02.2023 tarihinden itibaren OHAL süresince tahsil edilmesi gereken bedeller.
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin ve bunların sermayesinin yarısından fazlasına doğrudan ya da dolaylı olarak birlikte veya ayrı ayrı sahip oldukları şirketlerin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedeller. Ayrıca, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin olarak kira bedelleri tahsil edilmez.
Sosyal Güvenlik Kurumunun mülkiyetinde olan taşınmazlara ilişkin olarak kiralamadan kaynaklanan ve 06.02.2023 tarihinden itibaren OHAL süresince tahsil edilmesi gereken (kiracısı kamu kurum ve kuruluşu veya banka olanlar hariç) kira alacakları.
Bu madde kapsamındaki alacaklar, erteleme sonrasında herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir. (Kararname m. 8)
OHAL İlan Edilen İllerde Kamu İhale Süreçlerine ve Bölgedeki Kamu Alacakları ve Afet Hukuku konusu ile ilgili sorularınızı uzman avukatımıza sormak için aşağıdaki bölümden online avukat görüşme randevusu oluşturabilirsiniz.
Konu ile ilgili sorularınızı uzman avukatımıza yöneltmek için aşağıdaki bölümden online avukat görüşmesi yapabilirsiniz.