Genellikle mirasın intikali mirasçıların murisin terekesinden payları nispetinde aktif kazanç elde etmek istediği durumlarda söz konusu olur.
Mirasçılar terekenin payları nispetinde kendi üstlerine geçmesini engellemek adına reddi miras yapabilirler. Mirasın reddi iki sebeple yapılabilmektedir;
Miras kalan terekenin pasiflerinin aktiflerinden daha fazla olması durumunda yani malvarlığında var olan artı değerlerin borçları ödemeye yetmemesi halinde, terekenin borca batık olması durumunda,
Mirasçıların özel sebepler ile mirası almak istemediği durumlarda reddi miras işlemi yapılabilir.
Reddi miras yapıldığında sadece hukuki işlemi yapan kişinin mirasçılık sıfatı sona ermiş olur.
Kendisine miras kalan kişiler hukuki işlemleri tamamlayarak murisin terekesinden hak elde ettikleri aktif değerleri hızlı bir şekilde kendi malvarlıklarına eklemek istemektedirler. Ancak bazı durumlarda mirasçılar terekeye sahip olmak istemezler. Mirasçıların terekenin kendilerine geçmesini istemedikleri durumlarda pasif kalmaları yeterli olmamakta hukuki işlem gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
Bu hukuki işlem Reddi Miras olarak tanımlanmaktadır. Mirasın reddi işlemi Türk Medeni Kanun’un 605. Maddesinde tanımlanmıştır.
Mirasın reddi işlemi iki farklı şekilde yapılabilir. Mirasçılar mirası iki farklı şekil ile reddedebilirler;
Mirasın Gerçek Reddi: Mirasçıların özel sebepler ile mirastan çıkmak için yaptıkları işlemdir. Mirası Gerçek Reddetmiş kişi murisin terekesi üzerinde hak sahibi olamaz.
Mirasın Hükmen Reddi: Bazı terekeler borca batık şekilde mirasçıların üzerine kalabilir. Bu durumda borca batık mirası kabul etmeyen mirasçılar Mirasın Hükmen Reddi işlemini yapabilirler.
Yasal olarak hak sahipleri ve atanmış mirasçılar mirasın reddi işlemini yapabilirler. Reddi miras işlemi tüm tereke için yapılır, terekenin bir bölümü için işlem yapılamaz. Reddi miras yapan kişi miras zincirinden çıkmış olur, yaptığı hukuki işlem diğer hak sahiplerini etkilemez. Mirasın reddi durumunda terekenin sanki mirası reddeden mirasçı muristen önce ölmüş gibi paylaştırılması söz konusu olur.
Mirası usulüne uygun kanuni sürede reddeden mirasçının altsoyu varsa miras payı altsoyuna geçer, eğer bu mirasçının altsoyu yoksa mirası reddeden mirasçı ile aynı zümrede mirasçılık sıfatına sahip diğer mirasçıların payı artar.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Mirasın reddi işlemi Sulh Hukuk Mahkemelerinde yapılmaktadır. Reddi miras işlemi için yer yönünden yetkili mahkeme miras bırakanın ölmeden önceki yerleşim yerindeki mahkemelerdir. Yapılacak hukuki işlem yazılı ya da sözlü olarak yapılabilir. Mirasçıların ret beyanlarını terekenin tümü için yapmaları gerekmektedir. Mirasın reddi yapılırken mirasçılar herhangi bir şart öne süremez.
Mirasın reddi için mirasçılar ya da mirasçı vekilleri Sulh Hukuk Mahkemesine başvurabilirler. Reddi miras davalarının avukat ile açılma zorunluluğu yoktur, kişiler kendi işlemlerini mahkemeye başvurarak yapabilirler. Mirasın reddi hukuki işleminin yapılması için takip edilmesi gereken aşamalar aşağıda belirtilmiştir;
Hukuki süre içerisinde murisin son olarak ikamet ettiği Sulh Hukuk Mahkemesine dava dilekçesi ile başvuru yapmak,
Hâkim ön inceleme sonrası bir duruşma günü tayin eder, duruşmaya mirasçı veya vekili katılım sağlayabilir, duruşma sonrası hâkim mirasın reddi işleminin tamamlanmasına karar verir, (Duruşmaya katılım zorunlu değildir)
Sulh hukuk mahkemesi özel kütüğe mirasçının beyanını işleyerek, mirasın reddi belgesini oluşturur.
Bu aşamalar tamamlandıktan sonra Reddi miras yapan kişiler mirasçılıkta çıkarılır. Mirasın reddi tüm tereke için yapılır, terekenin bir kısmı için ret yapılamaz. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi murisin terekesi mirasın taksimine kadar bir bütündür. Mirasın taksimi ise ancak mirasçıların açık yahut örtülü kabulü sonrası gene mirasçıların talebinin olması halinde söz konusu olur. Mirasın reddi aşamasında tereke hala tüm malvarlığı, hak, alacak ve borçlarıyla bir bütündür. O nedenle kısmi ret mümkün değildir. Mirası reddetmek isteyen mirasçı terekenin tamamını reddetmek zorundadır.
Reddi Miras Süresi Nedir? Zamanaşımı var mı ?
Reddi mirasa ilişkin süre yasal mirasçılar bakımından mirasçı olduklarını sonradan öğrendiklerini ispat etmedikçe miras bırakanın ölümünden itibaren 3 aydır. Yine vasiyetname ile atanmış mirasçılar bakımından da miras bırakanının tasarrufunun kendilerine bildirildiği tarihten itibaren üç aydır. Bu süre içerisinde miras reddedilmediği takdirde kabul edilmiş sayılacak ve miras bırakanın hak ve borçları miras payı oranında miras bırakana geçecektir.
Reddi Miras Noterden Yapılabilir mi?
Reddi miras veya mirasın reddi işleminin noterden yapılması mümkün olmayıp yalnızca sulh hukuk mahkemesinde reddi miras davası yoluyla yapılabilir